Schizofrenia - diagnoza, objawy, leczenie, profilaktyka

Schizofrenia jest przewlekłą chorobą, którą trzeba leczyć od diagnozy przez całe życie. Na chorobę składa się kilka poważnych zaburzeń pracy mózgu, z powodu których chorzy odmiennie interpretują rzeczywistość. Schizofrenia może wywoływać: halucynacje, urojenia, zaburzenia myślenia i zachowania. W Polsce schizofrenię zdiagnozowano u około 400 tysięcy osób, niemniej jednak uważa się, że chorych jest więcej - wielu ludzi bowiem nie szuka pomocy w przypadku doświadczania jakichkolwiek dolegliwości psychicznych.

Przyczyny schizofrenii

Nazwa choroby pochodzi z języka greckiego; "schizein" oznacza: "rozszczepiać", "rozdzierać", "dzielić", natomiast "phren" to "umysł", "rozum", "myśl".

Nie jest jasne, co powoduje schizofrenię. Uważa się jednak, że na jej rozwój wpływ mają czynniki biologiczne i psychospołeczne.

Zgodnie z jedną z hipotez, to niedobór takich neuroprzekaźników, jak noradrenalina i serotonina oddziałują na objawy choroby. Inna hipoteza zakłada, że schizofrenia jest spowodowana nadmierną aktywnością dróg neuronalnych, w których neuroprzekaźnikiem jest dopamina.

Jeśli chodzi o czynniki psychospołeczne, najczęściej wymienia się:

• śmierć bliskich
• rozstanie
• dramatyczne sytuacje życiowe
• indywidualne czynniki osobowościowe.

Dotychczas nie zidentyfikowano konkretnego uposażenia genetycznego mogącego mieć wpływ na schizofrenię, ale z danych wynika, że ryzyko zachorowania jest o 15 proc. wyższe u osób, których członkowie rodziny cierpieli na tę chorobę.

Czynniki ryzyka

Jakkolwiek dokładna przyczyna schizofrenii nie jest znana, niektóre czynniki wydają się zwiększać ryzyko jej rozwoju; wśród nich wymienia się:

• schizofrenię w rodzinie
• narażenie na wirusy, toksyny lub niedożywienie płodu w łonie matki, zwłaszcza w pierwszym i drugim trymestrze ciąży
• dużo stresujących doświadczeń życiowych
• bycie dzieckiem starszego ojca
• stosowanie środków psychoaktywnych w okresie dojrzewania

Objawy schizofrenii

Schizofrenia ma charakter wielosystemowy i obecnie eksperci nie potrafią określić cechy, którą odznaczaliby się wszyscy pacjenci zmagający się z tą chorobą. Znaczną większość (60-70 proc.) zachorowań odnotowuje się relatywnie wcześnie, w czwartej dekadzie życia, niemniej jednak symptomy mogą rozwijać się latami.

Schizofrenia jest definiowana jako psychoza, która ujawnia się poprzez zaburzenia postrzegania lub wyrażania rzeczywistości. Pacjent nierzadko doświadcza omamów słuchowych, zaburzeń mowy, urojeń, a także zaburzeń zdolności logicznego myślenia.

Wśród symptomów schizofrenii wyróżnia się objawy pozytywne, tj. aktywne zaburzenia mózgu, objawy negatywne, tj. zaburzenia dotychczasowych funkcji, a także problemy kognitywne.

Objawy pozytywne:

• halucynacje
• urojenia
• zaburzenia zachowania

Symptomy negatywne:

• stępienie ekspresji emocjonalnej
• alogia (zubożenie mowy)
• anhedonia (niemożność odczuwania przyjemności, doświadczania związków emocjonalnych)
• wycofanie z życia społecznego
• zaniedbanie higieny osobistej
• bierność, apatia
• brak motywacji

Objawy poznawcze:

• problemy ze zrozumieniem trzymywanych informacji
• zaburzenia koncentracji
• kłopoty z pamięcią

Leczenie schizofrenii

Leczenie schizofrenii obejmuje zwykle: farmakoterapię, psychoterapię i socjoterapię.

W leczeniu schizofrenii najczęściej stosowane są leki psychotropowe. Celem podawania tych farmaceutyków jest kontrolowanie objawów poprzez wpływ na neuroprzekaźniki, takie jak dopamina i serotonina. Pacjentom doświadczającym dużego wzburzenia przepisuje się benzodiazepiny takie jak lorazepam, które mogą być połączone z lekami przeciwpsychotycznymi.

Jakkolwiek leki są niezbędne, komplementarnie stosuje się przy schizofrenii psychoterapię i socjoterapię. Obejmują one:

• trening umiejętności społecznych mający na celu poprawę komunikacji i interakcji społecznych
• wsparcie terapeutyczne umożliwiające zachowanie dotychczasowej aktywności zawodowej
• terapię indywidualną pozwalającą na lepsze radzenie sobie ze stresem i identyfikowanie wczesnych sygnałów ostrzegawczych ataku, co pomaga lepiej zarządzać schizofrenią