Strona głównaChorobyAntyoksydanty w walce z AMD

Antyoksydanty w walce z AMD

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD - Age-related Macular Degeneration) jest obecnie uznawane za najczęstszą przyczynę nabytej ślepoty u osób po 50 roku życia w krajach rozwiniętych i jest główną przyczyną całkowitej utraty wzroku u osób starszych. Z badania świadomości AMD wśród społeczeństwa i lekarzy w 2007 r., przeprowadzonego w Polsce wynika, że do okulisty zgłaszają się najczęściej osoby po 50 roku życia. Stanowią oni 55% wszystkich pacjentów tych lekarzy.
Antyoksydanty w walce z AMD [© wmiami - Fotolia.com] AMD okuliści diagnozują u 17% swoich pacjentów. Jest to więc poważny problem społeczny. Do tego zupełnie bagatelizowany przez – nomen omen - osoby najbardziej zainteresowane, ponieważ te same badania wskazują, że wśród osób z grupy podwyższonego ryzyka, czyli, które ukończyły 40 rż., zaledwie 2% respondentów zna tę chorobę, z czego tylko 7% wie, że AMD prowadzi do całkowitej ślepoty.

W AMD dochodzi do nieodwracalnych zmian w siatkówce oka, w okolicy plamki żółtej. Można powiedzieć, że plamka żółta to najcenniejsza część siatkówki oka. Ten niewielki fragment siatkówki o średnicy zaledwie 1,5 mm położony jest w centralnej części oka. Nie tylko znajduje się tu największe nagromadzenie fotoreceptorów na jednostce powierzchni siatkówki, ale do tego tylko w jej obrębie ulokowane są fotoreceptory o specjalnej strukturze, dzięki którym możemy widzieć barwy. W plamce żółtej ogniskują się promienie światła i dlatego możliwe jest wyraźne widzenie obiektów, za którymi podąża nasz wzrok.

Już z samej nazwy choroby wynika, że głównym czynnikiem sprawczym choroby jest wiek. Jakie zatem zmiany charakterystyczne dla podeszłego wieku zachodzą w siatkówce oka?
W miarę starzenia się organizmu dochodzi do zaburzenia równowagi między czynnikami uszkadzającymi a naprawczymi. Procesy metaboliczne ulegają spowolnieniu, są też mniej precyzyjne, a reakcje naprawcze mniej sprawne.

Duża rola przypisywana jest stresowi oksydacyjnemu. Stres oksydacyjny generuje powstawanie wolnych rodników w tkankach. Są nimi wolne, niestabilne i bardzo reaktywne formy tlenu - rodniki tlenowe. Krótkotrwałe oddziaływanie wolnych rodników może nie mieć negatywnych skutków dla organizmu, jednak dłuższa ekspozycja, szczególnie u ludzi starszych, z osłabionymi mechanizmami obronnymi, może inicjować powstawanie chorób degeneracyjnych. Gdy równowaga między powstawaniem a usuwaniem wolnych rodników zostanie zaburzona, z łatwością przyłączają się one do różnych związków chemicznych w komórkach, np. białek czy lipidów. Utlenione składniki komórki zmieniają swoją strukturę i właściwości, a takich enzymy nie potrafią rozłożyć. Stają się dla organizmu bezużyteczne, gdyż z nową budową nie pełnią już swojej funkcji. Obciążone kłopotliwym balastem komórki obumierają.

Powyższe procesy nie są charakterystyczne jedynie dla siatkówki oka - zachodzą we wszystkich tkankach. Upośledzenie mechanizmów obronnych sprzyja tak samo starzeniu się tkanek, nowotworzeniu, chorobom układu krążenia, układu odpornościowego itp.

Organizm nie jest wcale bezbronny wobec wolnych rodników. Ich niszczycielskie zapędy studzą antyoksydanty, które je „wymiatają” z tkanek. Antyoksydantami mogą być enzymy, które organizm sam wytwarza i regeneruje oraz substancje dostarczane z pożywieniem, takie jak witaminy, minerały i substancje roślinne.

Przeciwutleniaczami egzogennymi, szczególnie efektywnymi w neutralizowaniu wolnych rodników w oku są: witaminy A, C, E, barwniki roślinne zwane karotenoidami, antocyjany – antyoksydanty z borówki czernicy, zwanej też czarną jagodą, oraz mikroelementy: cynk, selen, miedź i mangan. Te ostatnie nie są w stanie samodzielnie pełnić roli przeciwutleniaczy, ale warunkują aktywność enzymów oksydacyjnych. Co więcej – dwa spośród wymienionych karotenoidów: luteina i zeaksantyna są podstawowymi barwnikami siatkówki oka i funkcjonują pod nazwą: barwnik plamki żółtej. Należy przy tym dodać, ze z wiekiem spada optyczna gęstość tego pigmentu plamkowego, stąd poważne pogorszenie naturalnej bariery ochronnej oka przed szkodliwym wpływem wolnych rodników i światła. A przecież siatkówka oka jest bardzo podatna na stres oksydacyjny ze względu na jej wysokie zużycie tlenu, wysoką zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz – co zrozumiałe - jej wystawienie na działanie światła.

Skoro w uszkadzaniu tkanek oka wolne rodniki mają tak duże znaczenie, najprościej będzie zadbać o to, by antyoksydanty – a najlepiej te, które występują w plamce żółtej w dużej ilości, czyli karotenoidy - znalazły się w naszej diecie. Zdecydowanie najbardziej „biologicznie wiarygodnymi” mikroskładnikami o potencjalnej roli w zapobieganiu rozwojowi zwyrodnienia plamki żółtej są dwa karotenoidy: luteina i astaksantyna, które są również silnymi antyutleniaczami. Oprócz właściwości antyoksydacyjnych luteina posiada jeszcze dodatkową funkcję – działa jak filtr, chroniąc oko przed szkodliwym wysokoenergetycznym światłem UVA, UVB oraz niebieskim. Już samo spożywanie zielonych warzyw takich jak szpinak czy brokuły bogatych w luteinę u 92% badanych poprawiło ostrość widzenia. Okazuje się jednak, że luteiny zjadamy zdecydowanie za mało. Zaledwie 1-2 mg na dobę, a do tego, aby polepszyć funkcje widzenia u pacjentów z AMD potrzeba 10 mg tego karotenoidu.

Dla dobrej kondycji oka dobrze też wprowadzić do diety antocyjany - glikozydy flawonowe, których w borówce czernicy jest ponad 15 rodzajów. Antocyjany są antyoksydantami. Szczególnie cenne są dlatego, że regenerują enzymy oka uszkadzane przez wolne rodniki. Natomiast dzięki temu, że wiążą się z kolagenem, wzrasta gęstość utkania i uszczelnienie delikatnych ścian naczyń włosowatych. Naczynia stają się bardziej elastyczne i mniej łamliwe. Antocyjany hamują również nadmierną krzepliwość krwi, poprawiając przepływ odżywczej krwi w siatkówce. Przyspieszając regenerację barwnika wzrokowego - rodopsyny, znajdującego się w fotoreceptorach zwanych pręcikami, polepszają adaptację oka do widzenia w ciemnościach. Substancje czynne z czarnej jagody mają także działanie przeciwzapalne i bakteriostatyczne.

Nie powinno się pominąć w diecie witamin C i E, także posiadających właściwości przeciwutleniające. Bez selenu i cynku natomiast enzymy antyoksydacyjne nie mogą prawidłowo funkcjonować. Je także trzeba uwzględnić w swoim jadłospisie.

Joanna Papiernik / Senior.pl

Zgłoś błąd lub uwagę do artykułu

Przeczytaj także


AMD - zwyrodnienie plamki żółtej - diagnoza, objawy, leczenie, profilaktyka

Plamka żółta to punkt na siatkówce oka, na którym znajduje się największe zagęszczenie światłoczułych receptorów siatkówki umożliwiających postrzeganie kolorów. AMD to najczęstsza przyczyna zupełnej utraty wzroku u osób starszych. czytaj dalej »


Zobacz także

 

 

 

Anemia - niedokrwistość, Choroba wieńcowa, Hemoroidy, Menopauza, Nowotwór prostaty, Osteoporoza, Schizofrenia, WZW C / HCV, pokaż wszystkie

Skomentuj artykuł:

Komentarze mogą dodawać wyłącznie osoby zalogowane.
Jesteś niezalogowany: zaloguj się / zarejestruj się




Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników serwisu. Senior.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Komentarze niezgodne z prawem i Regulaminem serwisu będą usuwane.

Artykuły promowane

Najnowsze w dziale

Polecane na Facebooku

Najnowsze na forum

Warto zobaczyć

  • Fundacja ITAKA - Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych
  • eGospodarka.pl
  • Umierać po ludzku
  • Pola Nadziei
  • Oferty pracy