Choroba afektywna dwubiegunowa - diagnoza, objawy, leczenie, profilaktyka

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) zajmuje obecnie siódme miejsce wśród chorób psychicznych wywołujących spadek jakości życia i cierpienie. Brak wiedzy na temat przyczyn i skutków choroby wiąże się z rosnącą liczbą chorych.

Przyczyny choroby afektywnej dwubiegunowej

Przyczyny powstawania chorób afektywnych nie są całkowicie rozpoznane. Specjaliści coraz częściej wskazują na zaburzenia w funkcjonowaniu komórek nerwowych. Jednakże nadal podkreśla się wpływ zarówno czynników genetycznych jak i środowiskowych. Utrudnieniem jest fakt, iż nie istnieją laboratoryjne metody wykrywania tego rodzaju zaburzeń. Wobec takich okoliczności, zebranie szczegółowego wywiadu od pacjenta i jego bliskich jest kluczowym etapem rozpoznania choroby.

„ChAD polega na naprzemiennym występowaniu stanów podwyższonej aktywności (fizycznej i psychicznej) oraz zaburzeń depresyjnych - nagłych nastrojów smutku wraz z ogólnym otępieniem umysłu. Zazwyczaj zmiany te pojawiają się w odpowiedzi na wydarzenia z naszego życia i są krótkotrwałe. Niejednokrotnie jednak, stan podwyższonego lub obniżonego nastroju utrzymuje się znacznie dłużej, co może być pierwszym objawem wystąpienia zaburzeń afektywnych”, mówi doc. Joanna Meder.

Przebieg choroby

Przebieg jest uzależniony od rodzaju zaburzenia. Zazwyczaj jako pierwszy pojawia się stan depresyjny, podczas którego chory nie odczuwa przyjemności, trwa w stanie głębokiego przygnębienia i smutku, który znajduje odzwierciedlenie w fizjologii organizmu (człowiek odmawia przyjmowania pokarmów, czuje ogólne osłabienie,). Po fazie depresji następuje stan podwyższonej aktywności organizmu. Osoba chora odczuwa euforię, ma dobre samopoczucie i czuje chęć do życia lub wręcz przeciwnie - odczuwa dyskomfort i niepokój, jest drażliwa i pełna obaw. Niepokojącym objawem występującym na tym etapie choroby może być także ogromna ilość energii (pomimo braku snu), problem ze skupieniem myśli, poczucie wyjątkowej wartości. W tej fazie choroby ludzie często przestają zażywać leki, myśląc, że zaburzenia ustępują. Skutkuje to przejściem do kolejnych stanów choroby, najczęściej manii lub depresji.

Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej

„Proponowaną metodą walki z chorobą jest połączenie odpowiedniej psychoterapii z kuracją farmakologiczną. Uczestnictwo osoby chorej wraz z bliskimi w spotkaniach edukacyjnych na temat przyczyn, objawów i sposobów leczenia zaburzeń oraz metoda systemowa są propozycjami terapii grupowej, mającymi na celu odbudowanie związków rodzinnych pacjenta. Alternatywnymi propozycjami dla chorego są spotkania w ramach terapeutycznych grup wsparcia lub indywidualne wizyty u psychoterapeuty”, mówi doc. Joanna Meder.

Leczenie farmakologiczne jest uzależnione od stopnia nasilenia objawów. To lekarz decyduje o wyborze odpowiedniej farmakoterapii, która ma na celu zapobieganie nawrotom choroby, stabilizację stanu psychicznego pacjenta i zakończenie choroby. Należy podkreślić,
że kuracja jest długotrwała, jednakże regularne zażywanie leków i stosowanie się do zaleceń lekarza pozwala często obniżyć natężenie objawów.

Zapobieganie nawrotom choroby

Zarówno pacjent jak i jego rodzina mają ogromny wpływ na przebieg choroby. Zgłębiając wiedzę na temat zaburzeń i rozpoznawania objawów poprzedzających ich nawrót, zażywając przepisane leki, unikając stosowania używek, pacjent ma szansę obniżyć prawdopodobieństwo ponownego zachorowania. Bliscy powinni zachęcać chorego do regularnego przyjmowania lekarstw, mogą także uczestniczyć w grupach samopomocy dla chorych i poprzez pogłębianie swojej wiedzy, zauważać zwiastuny jej nawrotu.

Powikłania

Zgłoszenie się do lekarza specjalisty i szybkie zdiagnozowanie choroby pozwala zniwelować ilość zagrożeń wynikających z braku poddania się odpowiedniej terapii. Są nimi przede wszystkim samobójstwa, nadużywanie alkoholu, narkotyków, problemy rodzinne oraz zawodowe, uniemożliwiające chorym dotychczasowe funkcjonowanie, a także cykliczne nawroty choroby.