Nadciśnienie tętnicze. Podstawowa profilaktyka jest bardzo prosta

Jak prawidłowo i kiedy najlepiej dokonywać pomiaru ciśnienia krwi?

Prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz: powinien dokonać lekarz lub pielęgniarka. Istnieje cały rozdział, poświęcony prawidłowemu sposobowi jego wykonywania. Określają go wytyczne, które ukazują się co pewien czas, ostatnie ukazały się w tym roku i są wspólnymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Jest to stosunkowo dość prosta czynność. Jeżeli pacjent ma nadciśnienie tętnicze i posiada aparat , lekarz może nauczyć go, jak dokonywać pomiaru samemu. Takie domowe pomiary są jednym z ważnych elementów w diagnostyce, m.in. wówczas kiedy mamy do czynienia z występowaniem tak zwanego nadciśnienia białego fartucha, czyli sytuacją, w której w trakcie dokonywania pomiarów gabinetowych zarówno przez pielęgniarki, jak i lekarzy, ciśnienia są nieprawidłowe, a może to być związane ze stresem wynikającym z samej wizyty lekarskiej. W związku z tym podnosi się rolę samopomiarów domowych, a także badań holterowskich, czyli monitorowania ciśnienia przez całą dobę. Specjalne aparaty i narzędzia, które mierzą ciśnienie przez 24 godziny, pozwalają na zaobserwowanie skoków ciśnienia w ciągu dnia, jak i w nocy. Obecność bądź brak fizjologicznych spadków daje możliwość wnioskowania, jak pacjent reaguje na daną sytuację. Oczywiście pomiar choć jest czynnością prostą - trzeba się go jednak nauczyć. Z odpowiednią wiedzą w tym zakresie nie jest to trudne czy skomplikowane zadanie. Lekarz może łatwo poinstruować pacjenta, w jaki sposób poprawnie założyć mankiet i w jak prawidłowo go pompować, czy gdzie przyłożyć słuchawkę, można też używać aparatów automatycznych.

Jakie są poprawne normy ciśnienia krwi u osób starszych?

Do grona osób starszych zaliczamy pacjentów 65 plus. Właściwe normy ciśnienia krwi uwarunkowane są także obecnością chorób towarzyszących. Zależy więc, czy u osoby starszej zdiagnozowano jedynie podwyższone ciśnienie tętnicze, czy choruje również na , chorobę wieńcową albo niewydolność serca. Ogólną populacyjną granicą, przy której podejmuje się decyzję o leczeniu, jest wartość równa bądź wyższa niż 140/90 mm Hg, czasem ciśnienie przy którym podejmuje się terapię, zwłaszcza u osób po 80-tce wynosi 150 lub nawet 160 mm Hg. Cele terapeutyczne wyznacza się w zależności od tego, jakie są dodatkowe obciążenia pacjenta. Przykładowo dla chorego, u którego zdiagnozowano dodatkowo chorobę wieńcową, przyjmuje się, że te docelowe wartości są optymalne między 120 a 130 mm Hg. Można uznać, że dla osób starszych te wartości są ustawione na nieco wyższym poziomie – między 130 a 140 mm Hg. Nie można więc gwałtownie, zbyt szybko i mocno obniżać ciśnienia u osób w wieku podeszłym, ponieważ takie działanie niekoniecznie musi przynosić ze sobą korzyści.

Jak wygląda tętniczego u osób w podeszłym wieku?

Sposób terapii, leczenia i wybór leku pierwszego rzutu zależny od wielu okoliczności i indywidualnego profilu pacjenta. Jest uwarunkowany od tolerancji i dotychczasowego doświadczenia w tym zakresie oraz obecności innych chorób. Inaczej leczy się izolowane nadciśnienie skurczowe, czy takie któremu towarzyszy , niewydolność serca czy choroba wieńcowa, albo zaburzenia rytmu czy cukrzyca. Dla grona osób w podeszłym wieku, czyli grupy 65 plus wybieramy często i chętnie diuretyki tiazydowe lub tiazydopodobne, a także leki z grupy antagonistów wapnia. Mogą to też być to leki z grupy inhibitorów konwertazy lub sartany (czyli te, które hamują układ renina–angiotensyna–aldosteron) W wielu przypadkach występuje sytuacja, w której łączymy te leki - aby osiągnąć cele terapeutyczne, konieczne jest stosowanie preparatów z różnych grup, przeważnie preparatów złożonych. Najistotniejsze jest to, aby rozpocząć terapię. Leczone jest mniej groźne. Zaniedbanie tej kwestii może przynieść poważne konsekwencje zdrowotne, jakimi są powikłania sercowo naczyniowe, w tym udary mózgu, incydenty wieńcowe czyli zawały serca. Nie można dopuszczać do takich komplikacji. Misją każdego lekarza jest jak najszybsza diagnoza i rozpoznanie nadciśnienia oraz wdrożenie odpowiedniej terapii u swojego pacjenta, który może liczyć na wsparcie.

Jaką profilaktykę powinno się stosować, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia nadciśnienia?

Profilaktyka osób starszych powinna wyglądać podobnie do profilaktyki chorych w każdym wieku. Powinni oni prowadzić zrównoważony tryb życia. Przede wszystkim zadbać o właściwy sposób żywienia. Czasem trzeba ograniczyć używanie chlorku sodu (soli). Wprowadzić zdrową dietę, która przyczyni się do utrzymania właściwej masy ciała, bogatej w niezbędne składniki pokarmowe, witaminy i minerały. Systematyczna aktywność fizyczna, dostosowana oczywiście do indywidulanych potrzeb, zwiększy wydolność serca. Nie można zapominać również o odpowiedniej ilości wypoczynku i unikaniu sytuacji stresowych. Bardzo ważne jest również wsparcie psychiczne. Im wcześniej senior zacznie dbać o siebie, tym korzystniej odbije się to na jego zdrowiu.