Nowotwór prostaty w Polsce: wyzwania i bariery

- To pierwszy w Polsce raport na temat stanu profilaktyki i leczenia nowotworu gruczołu krokowego prezentujący dane ze wszystkich województw. Powstał on na bazie debat „Prostata na lata", w których brało udział środowisko lekarskie, przedstawiciele władz samorządowych odpowiedzialni za politykę zdrowotną w województwach i władze Narodowego Funduszu Zdrowia" - ocenia prof. dr. hab. n. med. Marek Sosnowski, Konsultant Krajowy ds. Urologii.KLUCZOWE WNIOSKI Z RAPORTU „PROSTATA NA LATA":

1. Zachorowalność na systematycznie rośnie. Wiąże się to w dużej mierze z większą wykrywalnością tej choroby oraz starzeniem się społeczeństwa.
2. Badania profilaktyczne w codziennej praktyce nie są wykonywane wystarczająco często (lekarze rodzinni nie wykonują podstawowych badań).
3. W Polce wykrywa się ok. 40% nowotworów we wczesnych stadiach zaawansowania (nowotwór ograniczony do gruczołu), w porównaniu do 90% w USA.
4. Budżety samorządowe nie są w stanie udźwignąć finansowania populacyjnych programów badań skriningowych (dlatego tak ważne jest aby pacjent został wcześnie skierowany do urologa lub onkologa).
5. W ciągu ostatnich 10 lat nastąpił ogromny postęp w walce z rakiem, dzięki wprowadzeniu nowych terapii oraz dzięki , które podnoszą świadomość zdrowotną społeczeństwa. Proces edukacji musi trwać cały czas i obejmować także młodszych mężczyzn i ich rodziny.
6. Obecnie jest coraz więcej leków stosowanych w terapiach celowanych, które pozwalają na wyhamowanie rozwoju choroby i przerzutów, a co za tym idzie przedłużają i poprawiają jakość życia pacjentów.
7. Podkreślenie korzyści zarówno dla lekarzy i pacjentów ze stosowania robota Da Vinci zamiast standardowych technik operacyjnych raka prostaty. W Polsce od 2010 r. jest jedno takie urządzenie (Wrocław).
8. Wydatki NFZ w kierunku leczenia gruczołu krokowego systematycznie rosną.
9. W przyszłości pojawią się nowe metody w leczeniu raka prostaty np. szczepionki, terapia genowa, immunoterapia.

- W Polsce rak gruczołu krokowego jest rozpoznawany rocznie u około 10 000 mężczyzn. Wydłużenie życia polskiej populacji spowoduje dalszy wzrost liczby zachorowań, która osiągnie około 15 000 w połowie obecnej dekady. Wzrostowi liczby zachorowań towarzyszy stabilizacja umieralności z powodu raka prostaty (obecnie - około 4000 zgonów rocznie), co jest - między innymi - wynikiem poprawy w zakresie wykrywalności oraz zwiększenia możliwości leczenia. Skuteczność leczenia - mierzona odsetkiem pięcioletniego przeżycia - wynosi obecnie w Polsce dla mężczyzn z rozpoznaniem ustalonym w latach 2003-2005 około 76% i jest o około 10 punktów procentowych wyższa w porównaniu do chorych, u których rak gruczołu krokowego został wykryty w latach 2000-2002 - komentuje prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski, Konsultant Krajowy ds. Onkologii Klinicznej.
REKOMENDACJE I POSTULATY EKSPERTÓW ZAWARTE W RAPORCIE „PROSTATA NA LATA":

1. Niezbędna jest zmiana powszechnego przekonania, że na raka prostaty chorują tylko starsi mężczyźni, a młodszych ta choroba nie dotyczy. Mężczyźni po 40-tym roku życia powinni myśleć o aktywnej profilaktyce nowotworu gruczołu krokowego.
2. Włączenie badania PSA do katalogu obowiązkowych, realizowanych za pośrednictwem ośrodków medycyny pracy, finansowanych przez NFZ.
3. Konieczność częstszych konsultacji środowiska lekarzy i NFZ, w celu ustalania adekwatnego koszyka świadczeń refundowanych, tak aby pacjenci mogli korzystać w pełni z dostępnych metod leczenia.
4. Apel do wszystkich placówek onkologicznych o rzetelne prowadzenie kart zgłaszania nowotworów. Pozwoli to w przyszłości ustalić rzeczywisty obraz zachorowalności i umieralności na nowotwory w województwie.
5. Stworzenie specjalnych zespołów interdyscyplinarnych, które zajmowałyby się leczeniem nowotworu prostaty tzw. „Prostate Cancer Unit". W skład takich zespołów wchodziliby m.in. urolog, onkolog kliniczny, radioterapeuta, radiolog, psycholog, pielęgniarki oraz osoby koordynujące.
6. Potrzeba zwiększenia środków na kampanie edukacyjne skierowane do mężczyzn.
7. Ostatnie lata obfitują w nowe terapie, które pozwalają na przedłużenie życia wielu chorym, sprawiają, że choroba nie musi stanowić szybkiego wyroku, ważne jest zatem, aby te terapie trafiały do refundacji.
8. Ból u pacjenta cierpiącego z powodu nowotworu musi być leczony wieloobjawowo. Nie do przecenienia są takie zabiegi jak rehabilitacja czy psychoterapia.

W związku z wydłużaniem się średniej długości życia, podczas każdej z debat uczestniczący lekarze (onkolodzy, urolodzy, radioterapeuci, chirurdzy, psychoonkolodzy, lekarze rodzinni) alarmowali, że nowotwór prostaty staje się chorobą cywilizacyjną, która dotyka i będzie dotykać coraz większej grupy mężczyzn. Debaty zdrowotne „Prostata na lata" pozwoliły na stworzenie obrazu stanu profilaktyki leczenia nowotworu prostaty w Polsce. Z analizy wszystkich dyskusji wynika, że istnieją wspólne, kluczowe bariery i problemy w leczeniu systemowym. Jednocześnie pokazują jak duży postęp nastąpił w polskiej uro-onkologii, jak bardzo poszerzył się wachlarz dostępnych terapii, przy jednoczesnej konieczności dalszego rozwoju.
Warszawska debata była ostatnią z cyklu debat zorganizowanych przez Fundację „Wygrajmy Zdrowie" w ramach kampanii „Prostata na lata". Podobnie jak poprzednie konferencje, które odbyły się we wszystkich województwach w kraju, stała się forum wymiany opinii między samorządowcami, pacjentami, przedstawicielami Narodowego Funduszu Zdrowia i środowiska lekarskiego, dotyczących zwiększenia wykrywania i poprawy sytuacji pacjentów zmagających się z rakiem stercza.