Oblicza Depresji - nowa edycja kampanii

Kampania ma zasięg ogólnopolski. Głównym jej celem jest szerzenie wiedzy w zakresie depresji, uświadamianie społeczeństwu, że nie jest ona stanem ducha, nastrojem, który sam minie, ale poważną chorobą, którą można i trzeba leczyć. Ma również pomóc przełamać opór i niechęć osób chorych i ich rodzin przed zgłaszaniem się do lekarzy, terapeutów i grup wsparcia.

Tegoroczne aktywności, zaplanowane w ramach przedsięwzięcia, obejmują cztery miasta: Gdańsk, Katowice, Kraków i Warszawę. Tak jak w latach ubiegłych głównym elementem kampanii są bezpłatne konsultacje lekarzy psychiatrów. W Krakowie i Warszawie konsultacje odbędą się w ośrodkach ENEL-MED, który jest partnerem tegorocznej kampanii.

Dodatkową atrakcją tegorocznej edycji będzie uruchomienie specjalnej linii tramwajowej Antydepresyjnego Tramwaju Edukacyjnego w każdym z miast, do których zawita FORUM PRZECIW DEPRESJI.

Antydepresyjne Tramwaje Edukacyjne FORUM PRZECIW DEPRESJI wyruszają w trasę w lutym:
1 lutego (poniedziałek) - Gdańsk, 12:00 - 18:00
8 lutego (poniedziałek) - Katowice, 12:00 - 18:00
15 lutego (poniedziałek) - Kraków, 12:00 - 18:00
23 lutego (wtorek) w Ogólnopolskim Dniu Walki z Depresją - Warszawa, 12:00 - 18:00

W tych dniach, dla podróżujących Antydepresyjnym Tramwajem Edukacyjnym przygotowano materiały edukacyjne a dla zainteresowanych kupon upoważniający do skorzystania z bezpłatnych konsultacji lekarskich w wybranych gabinetach. Pasażerowie będą mieli możliwość zapoznania się z problematyką depresji: jej przyczynami i objawami oraz zachęcani będą do wypełnienia ankiety, sprawdzającej wiedzę w zakresie choroby. Dodatkową atrakcją tramwaju będą monodramy odegrane przez studentów IV roku Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu. Specjalnie przygotowane na tę okazję teksty będą traktowały o chorobie w szerokim ujęciu: bohaterowie monodramów wcielać się będą w różne role, przybierając rozmaite oblicza. W tramwaju spotkać będzie można Ambasadora kampanii, Sambora Czarnotę, aktora filmowego i teatralnego, który będzie zachęcał wszystkich pasażerów do zapoznania się z tematyką depresji. Obrandowane Antydepresyjne Tramwaje Edukacyjne będą jeździły w każdym z miast przez miesiąc.

W ramach kampanii działa Antydepresyjny Telefon Zaufania Fundacji ITAKA 022 654 40 41 (wszystkie poniedziałki i czwartki w godz. 17.00 - 20.00). W Ogólnopolskim Dniu Walki z Depresją (23 lutego) Antydepresyjny Telefon Zaufania Fundacji ITAKA czynny będzie w godzinach od 12:00 do 22:00.

CZYM JEST DEPRESJA

Depresja to poważna choroba, która dotyka coraz większej liczby osób. Zachorować może każdy niezależnie od wieku, płci, wykształcenia czy pozycji społecznej. Depresja nie wybiera. Choroba może zaatakować każdego. Cierpią na nią osoby, które doświadczyły nieszczęścia, ale także osoby spełnione zawodowo, zamożne, określane mianem „człowieka sukcesu". Każda osoba cierpiąca na tę chorobę może także doświadczać jej inaczej, możemy mówić o depresji sezonowej, poporodowej, depresji w okresie klimakterium, depresji w wieku podeszłym czy też depresji młodzieżowej a nawet dziecięcej.

Pacjent chorujący na depresję nie poradzi sobie sam. Potrzebuje kontaktu z lekarzem i wsparcia bliskich. Kluczowym jest rozpoznanie przez specjalistę prawdziwego oblicza choroby i zastosowanie indywidualnej, skutecznej i systematycznej terapii.

DEPRESJA - PRZYCZYNY

Depresja rzadko ma tylko jedną przyczynę. Chorobę najczęściej wywołują różne, złożone czynniki takie jak negatywne doświadczenia, ciężkie choroby trwające długi czas, czynniki dziedziczne, cechy osobowości, warunki życiowe, układy rodzinne i zawodowe. Wszystkie dotyczą zaburzeń w podstawowych procesach biochemicznych, psychicznych i społecznych w rozwoju człowieka. Mówi się o tak zwanym zespole depresyjnym, na który składają się objawy psychiczne i fizyczne oraz ich konsekwencje. Najnowsze badania kliniczne, wykazują, że jedną z kluczowych przyczyn depresji stanowią zaburzenia rytmów okołodobowych.

Rozregulowanie rytmów może prowadzić do zaburzenia cyklów zmiany nastroju oraz snu i aktywności, wpływając na sposób funkcjonowania człowieka w ciągu doby. U chorych na depresję objawy rozregulowania zegara biologicznego występują tak często, że uważa się je wręcz za jedną z najbardziej charakterystycznych cech tej choroby. Przy czym wpływ zaburzeń rytmów okołodobowych jest tym większy, im depresja jest głębsza. Zdarzają się jednak zupełnie nietypowe postaci depresji, których nie powoduje żadna z wymienionych przyczyn i które nie dają żadnych typowych objawów.

DEPRESJA - OBJAWY:

• ogólne pogorszenie nastroju,
• ciągły smutek,
• obojętność na to, co dzieje się dookoła,
• stany lękowe pojawiające się bez żadnych przyczyn i nasilające w obliczu trudniejszych wyzwań i zadań,
• poczucie winy i niska samoocena,
• myśli samobójcze,
• utrata apetytu i szybkie chudnięcie (rzadziej obżarstwo i nadwaga),
• kłopoty ze snem,
• niemożność koncentracji,
• spowolnienie, szybkie męczenie się, utrata sił fizycznych i psychicznych.

Od zwykłych zmian nastroju depresję odróżnia nasilenie i czas trwania tych objawów. Mogą one nawracać lub trwać przez dłuższy czas, prowadząc do trudności w radzeniu sobie z codziennymi obowiązkami. W najgorszym przypadku depresja może prowadzić do samobójstwa.

Nie wszyscy chorujący na depresję cierpią z powodu tych samych objawów.
Nie zawsze jest tak, że osoba chora ma depresyjny nastój czy też odczuwa wewnętrzną pustkę. W niektórych przypadkach przeważają zaburzenia snu, w innych brak inicjatywy, w jeszcze innych dolegliwości fizyczne. Również, jeśli chodzi o natężenie choroby to bywa ono różne. Niektórzy chorzy nie są w stanie poradzić sobie z codziennością, inni mobilizują swoje siły i próbują w miarę normalnie funkcjonować. U różnych osób depresja przybiera różne oblicza.

DEPRESJA - LICZBY:

• pod względem liczby zachorowań depresja stanowi obecnie czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie - cierpi na nią około 121 milionów osób,
• Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że do roku 2020 depresja stanie się w skali świata drugą najczęstszą przyczyną niepełnosprawności wynikającej ze stanu zdrowia (za niewydolnością serca),
• szacuje się, że 5-10% populacji cierpi na depresję i wymaga interwencji psychiatrycznej lub psychologicznej,
• na depresję cierpi aż 10% Polaków (wg danych Zespołu ds. Walki z Depresją, działającego przy Ministrze Zdrowia),
• przeciętnie ryzyko rozwoju depresji wynosi 10-20% i jest nieco wyższe
u kobiet niż u mężczyzn,
• u osób przed 45 rokiem życia istnieje większe prawdopodobieństwo zachorowania niż u osób starszych (średni wiek wystąpienia pierwszego epizodu depresji to 20-40 lat).

DEPRESJA - OBLICZA

Depresja typowa

W depresji typowej występują wszystkie główne objawy: przewlekły smutek, zniechęcenie do życia, znaczące obniżenie witalności, brak apetytu i związana z tym utrata wagi.

Depresja z cechami melancholicznymi

Osoby z tym typem depresji często mają poczucie winy a ich nastrój nie zmienia się bez względu na wydarzenia dziejące się wokół.

Depresja lękowa

Przejawia się wyjątkowo silnym uczuciem niepokoju, wśród objawów dominuje znaczące obniżenie poczucia własnej wartości, a przyszłość jawi się wyłącznie w czarnych barwach.
U osób z tym typem depresji istnieje wysokie ryzyko samobójstwa.

Depresja urojeniowa

W tym typie depresji nasilenie objawów związanych z obniżeniem własnej wartości i negatywnymi myślami o przyszłości osiąga poziom urojeń. Chorzy odnoszą wtedy obojętne sygnały z otoczenia do siebie, zadręczają się.

Depresja z zahamowaniem

Zwana też osłupieniem depresyjnym. Chorzy nie podejmują żadnej aktywności, nie można z nimi nawiązać kontaktu słownego. Mają zastygły, cierpiący wyraz twarzy. Przestają jeść. Taka depresja wymaga intensywnego leczenia szpitalnego.

Depresja hipohondryczna

Polega na zaburzeniu przekonania o własnym stanie zdrowia. Osoby te są przekonane o poważnej, przewlekłej chorobie, na jaką zapadły. Jako objawy wymieniają wiele dolegliwości, które nie znajdują potwierdzenia w dalszej diagnozie.

Dystymia

Określana jest jako przewlekłe obniżenie nastroju trwające, co najmniej dwa lata. Osoby z dystymią są przez większą część dnia smutne, zmęczone, mają poczucie nieradzenia sobie. Objawy nie spełniają kryteriów epizodu depresyjnego, ale powodują cierpienie chorych.

Depresje maskowane

To zespoły depresyjne, w których zdecydowanie dominuje jeden lub dwa objawy spoza wymienianych w przebiegu typowej depresji. „Maski" to najczęściej różnego typu dolegliwości bólowe, zaburzenia snu, jadłowstręt lub okresowe nadużywanie alkoholu.

Depresja nietypowa (atypowa)

To taki stan depresyjny, w którym kluczową rolę odgrywa specyficzne „odwrócenie" cech depresji typowej. Najczęstsza różnica to zwiększony apetyt, czyli objadanie się oraz nadmierna senność. Bardzo charakterystyczne jest złagodzenie lub nawet ustąpienie objawów po południu lub wieczorem oraz zaburzenia snu w drugiej połowy nocy.

Depresja zimowa

Sezonowe zaburzenie nastroju spowodowane jest przede wszystkim niedoborem światła w okresie jesienno-zimowym. Do dość typowych cech tej depresji należą: nadmierna senność, znaczne obniżenie energii życiowej, wzmożony apetyt na węglowodany i przyrost masy ciała.

Depresja poporodowa (baby blues)

To stan depresyjny, którego przyczyną są zmiany hormonalne towarzyszące ciąży i ogromna odpowiedzialność po porodzie związana z opieką nad niemowlęciem.
Do najczęstszych objawów należy poczucie bycia niedobrą matką połączone z obsesyjnym zamartwianiem się o zdrowie dziecka.

Depresja u dzieci i młodzieży

Poza charakterystycznymi dla typowej depresji objawami, takimi jak apatia, trudności z koncentracją czy próby samobójcze, o depresji dziecięcej lub młodzieżowej może świadczyć lenistwo lub agresja. U dzieci w wieku 6-12 lat depresja objawia się przede wszystkim skargami na rozmaite dolegliwości fizyczne. Często u dzieci w wieku szkolnym w obrazie depresji dominuje niepokój, objawiający się rozdrażnieniem i nadmierną aktywnością, co prowadzi często do błędnego rozpoznania ADHD zamiast depresji.

Źródła:
1. Ayuso-Mateos JL et al. Depressive disorders in Europe: prevalence figures from the ODIN study. Brit J Psychiatry 2001; 179: 308-316
2. ECNP Congress (Turkey, September 2009). Satellite Symposium: Agomelatine - Innovation for the benefit of depressed patients
3. Hesse A, Drogi wyjścia z depresji i lęku
4. Jarema M. Depresja w praktyce lekarza rodzinnego
5. Sabate E., 2004 Depression In Young People and Elderly. Dokument WHO: Priority Medicines for Europe and the Word; Chapter 6
6. Well Connected Report. http://www.well-connected.com/report.cgi/pdf/000008.pdf
7. World Health Organisation. Mental Health Home - Depression. Available at: http://www.who.int/mental_health/management/depression/definition/en/