Stwardnienie rozsiane: choroba o wielu twarzach

Gdy zabraknie mieliny

(łac. sclerosis multiplex – SM) jest chorobą demielinizacyjną ośrodkowego układu nerwowego o podłożu autoimmunologicznym. W wyniku patologicznych procesów dochodzi do uszkodzenia osłonek mielinowych, które pełnią funkcją ochronną dla włókien nerwowych. Mielina jest także niezbędna do prawidłowego przekazywania sygnałów nerwowych, co jest kluczowe dla sprawnego funkcjonowania organizmu. Szacuje się, że na SM może chorować aż 2,5 mln osób na całym świecie.

– rozsiane najczęściej atakuje osoby między 20 a 40 rokiem życia. Zdarza się, że chorują na nie także dzieci, młodzież czy osoby starsze – mówi dr n. med. Gabriela Kłodowska-Duda z Centrum Leczenia Stwardnienia Rozsianego ośrodka Neuro-Care w Katowicach.

– Rozpiętość i rozmaitość objawów jest duża, ponieważ proces chorobowy może objąć każdy z obszarów mózgu i rdzenia kręgowego. Objawy mogą być łagodne lub ciężkie, utrzymywać się krótko lub długotrwale. Mogą pojawiać się w różnych kombinacjach w różnym odstępie czasu. Dotyczą one zaburzeń wzroku, ruchu, czucia, równowagi, mowy, zaburzeń autonomicznych, bólu, a także zaburzeń nastroju, w tym depresji. Choroba może prowadzić również do rozwoju zaburzeń poznawczych w młodszym wieku, niż to dotyczy całej populacji.

Stwardnienie rozsiane może dawać objawy takie jak:

• zaburzenia wzroku, np. pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego (ból gałki ocznej, nagła utrata widzenia w jednym oku), niewyraźne, rozmyte lub podwójne widzenie;
• zawroty głowy, zaburzenia równowagi;
• kłopoty z koordynacją, niezdarność;
• nietypowe odczucia - mrowienie i drętwienie różnych części ciała, tzw. parestezje to charakterystyczne dla SM przykre wrażenia np. uczucie silnego zimna lub gorąca, „przebiegnięcia prądu” przez kręgosłup przy przygięciu głowy do mostka, swędzenie lub pieczenie. Prawie połowa osób z SM uskarża się na zaburzenia czucia;
• skurcze i osłabienie siły mięśni ręki lub nogi, np. kończyna szybko się męczy, występują problemy z pisaniem i utrzymaniem przedmiotów;
• trudności motoryczne;
• dyzartria, czyli zaburzenia mowy – rytmu, głośności, tzw. mowa skandowana;
• problemy z pęcherzem oraz jelitami np. zaparcia, naglące parcie na mocz, nietrzymanie moczu lub stolca;
• problemy seksualne, np. , spadek libido czy utrata zdolności przeżywania orgazmu.

Często w przebiegu SM rozwija się również zespół zmęczenia. Niektórzy pacjenci z SM mogą się czuć zmęczeni nawet po dobrze przespanej nocy. Uczucie to wzmaga się szczególnie w godzinach popołudniowych, powoduje osłabienie mięśni, spowolnienie myślenia i senność.