Przewlekła choroba nerek - problem seniorów

O tym, jak poważny problem stanowią choroby nerek, świadczą alarmujące statystyki. W Polsce na nerki choruje ok. 4,5 miliona osób, czyli prawie 12 procent społeczeństwa. Choroby nerek występują cześciej niż . Przewlekła choroba nerek często rozwija się w sposób skryty przez kilka, a nawet kilkanaście lat, powodując trwałe ich uszkodzenie.

Im wcześniej wykryta jest choroba nerek i jej przyczyna tym większa szansa na jej zahamowanie i zapobiegnięcie nieodwracalnym zmianom. Przewlekła choroba nerek może rozwinąć się u każdego, jednak ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem. Grupą wiekową szczególną pod względem „wrażliwości” nerek na zachorowanie są seniorzy – osoby po 60-65. roku życia.

Jakie są tego przyczyny?

• Przede wszystkim nerki starzeją się razem z człowiekiem. Po 40. roku życia efektywność ich pracy zmniejsza się o około 10 proc. z każdą kolejną dekadą.
• Wiele chorób, które uszkadzają nerki, takie jak: miażdżyca, , cukrzyca typu 2 czy układu moczowego powszechniej występuje u osób starszych, a ich działanie zwykle dopiero po latach uszkadza nerki.
• Organizm osób w podeszłym wieku jest wrażliwszy na potencjalne czynniki, które mogą pogarszać funkcje nerek. Nawet proste infekcje u osób po 60. roku życia, nieleczone, mogą być bardzo niebezpieczne.
• Leki często przyjmowane przez seniorów np. przeciwbólowe i przeciwzapalne, również niektóre leki kardiologiczne, mają pewien potencjał uszkadzania nerek (są nefrotoksyczne).
• U osób starszych łatwo dochodzi do odwodnienia, które jest wyjątkowo niebezpieczne dla nerek, powodując nawet ich ostrą niewydolność albo zaostrzenie przewlekłej choroby nerek. Skłonność do odwodnienia u osób starszych wynika z upośledzonej zdolności do zagęszczania moczu i zatrzymywania sodu, a także z osłabienia sprawności nerwowych i hormonalnych mechanizmów regulujących gospodarkę wodno-elektrolitową.

Osoby znajdujące się w grupie ryzyka powinny znajdować się pod stałą opieką lekarza. Niezwykle istotne jest, aby podczas wizyty u nefrologa otwarcie mówić o wszystkich swoich schorzeniach oraz przyjmowanych lekach. Najlepiej mieć przy sobie wynotowaną listę chorób przewlekłych i przyjmowanych leków. Bardzo przydatne dla nefrologa jest także dostarczenie dzienniczka z zapisanymi wynikami pomiarów ciśnienia tętniczego, a w przypadku osób z cukrzycą dzienniczka kontroli cukrzycy.

- Zdecydowana większość naszego społeczeństwa utożsamia przewlekłą chorobę nerek z problemami z oddawaniem moczu. Należy podkreślić, że to nie jest specyficzny objaw tej choroby. Pamiętajmy o tym, że w wielu przypadkach PChN nie daje żadnych oznak aż do bardzo zaawansowanych stadiów, kiedy jedynym rozwiązaniem terapeutycznym jest już tylko leczenie nerkozastępcze (dializoterapia lub przeszczep). Możemy natomiast na pewno mówić o czynnikach ryzyka, do których należą m.in. choroby nerek w rodzinie, nawracające infekcje dróg moczowych, miażdżyca, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby autoimmunologiczne, jak np. reumatoidalne zapalenie stawów lub toczeń trzewny. Wówczas dominują objawy choroby podstawowej a równolegle mogą się pojawić objawy choroby nerek (nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, chudnięcie, ospałość, brak apetytu, nudności i wymioty, bóle kostno-stawowe, zaburzenia snu), które dają o sobie znać w zaawansowanym ich uszkodzeniu. Wydaje mi się, że czynniki wskazane przez respondentów wynikały bardziej z głęboko zakorzenionych skojarzeń choroby nerek z bólem niż wiedzy Polaków na temat przewlekłej choroby nerek - tłumaczy prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, Kierownik Kliniki Nefrologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.