14-03-2012
zmień rozmiar tekstu
A+ A-
Czerniaki skóry należą do nowotworów złośliwych o największej dynamice wzrostu liczby zachorowań. Wśród Polaków zapadalność na ten nowotwór podwaja się co dziesięć lat. Polska ma też największy w Europie wskaźnik liczby zgonów w stosunku do liczby zachorowań. Mimo że czerniak jest nowotworem, który można wykryć w początkowym etapie rozwoju, wiele osób zgłasza się do lekarza gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium.
powstaje w obrębie znamion barwnikowych, nazywanych potoczne pieprzykami, a w połowie przypadków w obrębie skóry uprzednio niezmienionej. Wskaźnik zachorowalności na czerniaka stale rośnie – ocenia się, że co 10 lat następuje podwojenie zachorowań na całym świecie. W Polsce w 2009 roku zarejestrowano 2562 nowych zachorowań na ten nowotwór i 1144 zgony (dwukrotnie więcej niż z powodu innych nowotworów skóry). Ryzyko wystąpienia czerniaka zwiększają przypadki tej choroby w rodzinie, duża liczba znamion barwnikowych na skórze, oparzenia słoneczne, długotrwałe przebywanie na słońcu i korzystanie z solarium. Na czerniaka szczególnie narażone są osoby o jasnej karnacji, niebieskich tęczówkach i włosach blond lub rudych. Ponad 90% wszystkich czerniaków znajduje się na skórze, ale nowotwór ten może umiejscawiać się wszędzie tam, gdzie pojawiają się komórki barwnikowe, a zwłaszcza wewnątrz gałki ocznej, na błonie śluzowej - między innymi: narządów płciowych, w jamie ustnej, odbycie.
Wczesne rozpoznanie – badanie skóry pacjentaNajważniejsza w diagnostyce jest samokontrola pacjenta i . Należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza – dermatologa lub chirurga onkologa - jeśli dochodzi do wzrostu znamienia, jego krwawienia lub świądu. Badania kontrolne powinno się wykonywać przynajmniej raz w roku. Wyjątkiem są osoby z licznymi znamionami barwnikowymi, które powinny badać się częściej. Dokładne obejrzenie skóry przez doświadczonego lekarza odbywa się w dobrym oświetleniu, z uwzględnieniem okolic trudno dostępnych (głowa, stopy, przestrzenie międzypalcowe, okolice narządów płciowych i odbytu). W przypadku barwnikowych uzupełnieniem jest badanie dermatoskopowe (polega na oglądaniu zmian skórnych tzw. dermatoskopem, czyli urządzeniem z powiększeniem 10 lub 12-krotnym i wbudowanym oświetleniem, które pozwala na uwidocznienie głębszych struktur oglądanej zmiany). W zależności od postawionego rozpoznania (na podstawie wywiadu, lokalizacji, badania i wyniku dermatoskopii) lekarz może zadecydować o usunięciu niektórych zmian.
Nie trać czasu, rozpocznij leczenie!Czerniak ma dwie fazy wzrostu. W pierwszej fazie rozrasta się w obrębie naskórka, nie dając przerzutów. Druga faza to faza przyspieszonego wzrostu – w tym okresie nowotwór może już dawać przerzuty - najpierw do węzłów chłonnych, potem do innych narządów. Dlatego w całej terapii ogromne znaczenie ma czas, w którym pacjent trafi do specjalisty. Za każdym razem, gdy zachodzi ryzyko wystąpienia czerniaka, lekarz wycina znamię wraz z marginesem zdrowej skóry. Wycinek chorej tkanki zostaje poddany badaniu histopatologicznemu, podczas którego stwierdza się charakter tkanki i stopień zaawansowania choroby. Decyzją lekarza, niekiedy usuwa się też towarzyszący węzeł chłonny, zwany węzłem wartowniczym. Przy zaawansowanych postaciach nowotworu, czyli wtedy, gdy czerniak przekroczył barierę skóry i przedostał się do węzłów chłonnych lub innych narządów, oprócz leczenia chirurgicznego konieczne jest też leczenie wspomagające. W zależności od stanu zdrowia pacjenta stosuje się chemio-, immuno- lub radioterapię. Tę ostatnią formę terapii wykorzystuje się również u osób, u których istnieje duże ryzyko nawrotu choroby.
Przełom w leczeniu czerniaków skóry?Dotychczas wyniki leczenia czerniaka w późnym stadium nie były najlepsze, gdyż zaawansowana choroba jest oporna na leki, będące podstawą klasycznej chemioterapii. Jednak ostatnie lata przyniosły przełom w terapii – jest to m.in. odkrycie zależności pomiędzy mutacją genu BRAF, a progresją czerniaka. Wiedza na temat tego mechanizmu pozwoliła rozwinąć nowe leczenie, tzw. ukierunkowane molekularnie, które polega na blokowaniu nieprawidłowego białka, kodowanego przez zmutowany gen BRAF.
Europejska Agencja Leków (EMA) 20 lutego 2012 r. zarejestrowała preparat wspomagający leczenie chorych na nieoperacyjnego lub przerzutowego czerniaka z obecną mutacją genu BRAF. Zarejestrowany specyfik jest spersonalizowanym, doustnym lekiem, którego działanie polega na blokowaniu nieprawidłowego białka, kodowanego przez zmutowany gen BRAF. Mutacja ta występuje u około 50% pacjentów cierpiących na czerniaka. W badaniach wykazano, że zastosowanie preparatu nie tylko wydłuża przeżycie całkowite i czas do progresji choroby, lecz u większości chorych powoduje również zmniejszenie guza, co stanowi znaczącą korzyść w terapii tej wyniszczającej choroby. Kryterium zastosowania leczenia jest oznaczenie mutacji BRAF za pomocą specjalnego testu diagnostycznego.
Czerniak to złośliwy nowotwór skóry. Choroba rozwija się zwykle w obszarze znamion barwnikowych nazywanych potocznie pieprzykami. Jeśli zostanie wykryty w bardzo wczesnym okresie, może być w pełni wyleczalny. czytaj dalej »