Strona główna Choroby Katalog chorób Czerniak

Czerniak - diagnoza, objawy, leczenie, profilaktyka

Czerniak to złośliwy nowotwór skóry. Choroba rozwija się zwykle w obszarze znamion barwnikowych nazywanych potocznie pieprzykami. Jeśli zostanie wykryty w bardzo wczesnym okresie, może być w pełni wyleczalny. W Polsce większość osób zgłasza się do lekarza, gdy zmiany są bardzo zaawansowane. Dlatego liczba osób umierających z powodu czerniaka jest duża. W tym artykule znajdziesz następujące informacje i porady związane z tą chorobą:
  1. Informacje ogólne
  2. Czynniki ryzyka
  3. Objawy
  4. Diagnoza
  5. Leczenie

Czerniak to złośliwy nowotwór skóry. Choroba rozwija się zwykle w obszarze znamion barwnikowych nazywanych potocznie pieprzykami. Wykryty we wczesnej fazie nowotwór może być całkowicie uleczalny, jednakże pacjenci nierzadko szukają pomocy lekarskiej wówczas, gdy zmiany nowotworowe są zaawansowane. Z tego powodu liczba ludzi umierających na czerniaka pozostaje relatywnie wysoka zarówno w Polsce, jak i innych europejskich krajach. Polska należy do krajów o średniej zachorowalności na czerniaka. Rocznie rejestruje się ponad 1500 zachorowań na tę chorobę i ponad 800 zgonów z jego powodu. Szczyt zapadalności przypada na 4-5 dekadę życia.

do góry ↑

Czynniki ryzyka

Wśród najpowszechniejszych czynników ryzyka czerniaka wymienia się:

  • jasną cerę; osoby o jasnej skórze mniej pigmentu, który chroni przed promieniowaniem UV. Osoby o skórze ciemnej lub oliwkowej cerze mogą liczyć na lepszą ochronę przed rakiem skóry, ponieważ ich organizmy produkują więcej melaniny i są mniej narażone na oparzenia słoneczne;
  • oparzenia słoneczne; ci, którzy w ciągu swojego życia doświadczyli oparzeń tego rodzaju, odznaczają się wyższym prawdopodobieństwem zachorowania na czerniaka w dojrzałym wieku;
  • wiek; czerniak najczęściej diagnozowany jest u ludzi dojrzałych;
  • rodzinną historię medyczną; na raka skory częściej chorują ci, których członkowie rodziny zmagali się z tą chorobą;
  • ilość i rodzaj znamion czy pieprzyków; osoby posiadające na skórze ponad 45 znamion, są bardziej zagrożone czerniakiem; najwyższe prawdopodobieństwo rozwoju choroby notuje się u ludzi o ponad 10 znamionach na ramionach i ponad dwustu na całym ciele; co więcej, bardziej zagrożone opisywanym nowotworem są osoby mające znamiona dysplastyczne (atypowe).

do góry ↑

Objawy czerniaka

W ponad 90 proc. przypadków nowotwór ten rozwija się na skórze. Najczęściej w czerniaka przekształcają się znamiona barwnikowe, choć może on powstać na obszarze zdrowej skóry. Poza tym może być zlokalizowany w innych miejscach występowania komórek barwnikowych, w tym: wewnątrz gałki ocznej, na błonie śluzowej narządów płciowych, w jamie ustnej, krtani, przełyku, żołądku, jelitach i odbycie.

Czerniak rozwija się z melanocytów, tj. komórek barwnikowych wytwarzających melaninę. Stanowi jedną z najbardziej złośliwych form nowotworów, ponieważ odznacza się dużą tendencją do wczesnych przerzutów i znaczną opornością na leczenie.

Pierwszymi objawami czerniaka często są zmiany w obrębie istniejącego znamienia oraz rozwój nowych narośli na skórze lub nietypowo wyglądających plam pigmentowych.

Standardowe znamiona czy pieprzyki mają zazwyczaj jednolity kolor i są wyraźnie oddzielone od skóry. Cechują się owalnym, bądź okrągłym kształtem, a ich wielkość nie przekracza zwykle 6 mm. Wszelkie zmiany w barwie, kształcie, czy wielkości pieprzyków powinny stanowić motywację do umówienia się na wizytę lekarską.

Poza wspomnianymi symptomami czerniaka może być również swędzenie narośli, barwnikowe zmiany rozprzestrzeniające się na skórze, krwawienie ze znamion lub sączenie się nich płynu surowiczego.

do góry ↑

Diagnozowanie czerniaka

W celu identyfikacji niepokojących zmian w obrębie znamion, poleca się regułę ABCD, co oznacza, że należy zwrócić uwagę na:

Do objawów budzących niepokój należą zmiany zachodzące w już istniejących znamionach: powiększenie się znamienia, zmiana jego kształtu, granic, zabarwienia, świąd, pieczenie w obrębie zmiany. Każda zmiana zachodząca w znamieniu barwnikowym powinna być oceniona przez lekarza. Można wykonać badanie za pomocą diaskopu, natomiast podstawę rozpoznania stanowi badanie histopatologiczne. Znamion barwnikowych nie wolno usuwać metodą krioterapii czy laserem, ponieważ nie można potem wykonać badania histopatologicznego usuniętej zmiany.

do góry ↑

Leczenie czerniaka

Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo rozwoju czerniaka, należy:

  • unikać ekspozycji na światło słoneczne w środku dnia; najniebezpieczniej jest przebywać na dworze bez ochrony w godzinach 11.00-15.00; należy też pamiętać, że promieniowanie UV odbija się od takich powierzchni, jak: beton, piasek i woda;
  • rozsądnie się opalać, nie dążyć bezwzględnie do uzyskania ciemnobrązowej barwy skóry, jeśli oryginalnie jest bardzo jasna; trzeba ostrożnie korzystać z solarium, badacze ustalili, że u osób korzystających z solarium przed trzydziestką prawdopodobieństwo zachorowania na czerniaka jest o 75 proc. wyższe;
  • stosować ochronę przeciwsłoneczną; poleca się używanie preparatu do opalania z ochroną przeciwsłoneczną o czynniku (SPF) 30 +, który jest wodoodporny i odpowiedni dla danego typu skóry.
  • Warto nałożyć krem na 20 minut przed wyjściem i ponownie co 2 godziny, a także po kąpieli; trzeba też zakładać odzież ochronną; szczególnie należy osłaniać ramiona i kolana, a także pamiętać o noszeniu okularów przeciwsłonecznych;
  • Regularnie badać skórę, co pozwoli zauważyć wszelkie niepokojące zmiany skórne. W przypadku spostrzeżenia czegoś niezwykłego, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

do góry ↑

Czerniak a dieta


Katalog chorób

pokaż wszystkie

Osteoporoza, Anemia - niedokrwistość, Choroba Alzheimera