Niegdyś temat wstydliwy i powód do smutku, traktowany jako wejście kobiety w starość o czym świadczy choćby nazwa "przekwitanie". Dziś menopauza nie stygmatyzuje już kobiety jako "stojącej nad grobem", jest po prostu kolejnym etapem w jej życiu. Sama w sobie nie jest także chorobą, choć towarzyszą jej różne dolegliwości i poważne zmiany w organizmie. Formalnie menopauza to moment, w którym od roku nie występuje miesiączka, a w jajnikach ostatecznie przestają dojrzewać jajeczka. Okres ren rozpoczyna się u kobiet w różnym wieku - od 40 do nawet 60 lat, średnio jest to około pięćdziesiątki.
Menopauza u kobiet to wyjątek u ssaków - samice większości zwierząt są zazwyczaj płodne aż do śmierci. naukowcy do dziś nie są zgodni co sprawiło, że człowiek pod tym względem się wyróżnia. Jedna z teorii wskazuje na ogromny wysiłek jaki jest potrzebny przy wychowywaniu ludzkich dzieci - długość od urodzenia do osiągnięcia samodzielności i pełnej dojrzałości liczymy przecież w latach. Stąd potrzebna była pomoc - inna kobieta, która nie ma już na wychowaniu własnych dzieci, natomiast jest żywo zainteresowana przedłużaniem swojej linii genetycznej i z tego powodu angażuje się w wychowanie dzieci swoich dzieci. Jednym słowem menopauza tworzy ludziom babcię. To oczywiście tylko jedna z wielu teorii - jak dotychczas żadna z nich nie doczekała się 100 procentowego potwierdzenia.
Z medycznego punktu widzenia o menopauzie mówimy, gdy w jajnikach produkujących coraz mniej hormonów przestają dojrzewać jajeczka - co powoduje zanik owulacji i związanej z nią miesiączki. Właśnie brak miesiączki to znak, że w organizmie kobiety nastąpiła już zmiana. Na ogół dzieje się to na przełomie czwartej i piątej dekady życia. Są jednak przypadki, w których menopauza następuje znacznie wcześniej - nawet przed czterdziestką. U niektórych kobiet dzieje się tak ze względów genetycznych - czas menopauzy nadejścia dziedziczymy bowiem w pewnym sensie po przodkiniach. W innych sytuacjach przedwczesna menopauza może być skutkiem chorób i stosowanych w nich terapii.
Kiedy menopauza "przyspiesza"? Wpływ na to mogą mieć między innymi anomalie i wady chromosomu X, choroby układu odpornościowego, nowotowory, a właściwie ich leczenie (radio-, hormono-, czy chemioterapia), obniżenie (naturalne lub z pomocą leków) poziomu estrogenów. Wcześniej menopauzę przechodzą także kobiety palące papierosy.
Sama menopauza nie jest chorobą. Niestety zmiany jakie pociąga za sobą ograniczenie produkcji hormonów, częściowo zdejmują z kobiet "parasol ochronny" przed chorobami serca czy niektórymi nowotworami. Dlatego kobiety po menopauzie znacznie częściej powinny odwiedzać lekarza, a ponadto zwrócić szczególną uwagę na prawidłową masę ciała - okołomenopauzalne zmiany w metabolizmie często prowadzą do otyłości, która z kolei podnosi ryzyko bardzo wielu chorób.
To co zwykliśmy potocznie nazywać menopauzą - czyli zauważalne (niekiedy nieprzyjemne) objawy w organizmie kobiety jest najczęściej fazą przedmenopauzalną. Właśnie wtedy następuje bardzo wiele intensywnych zmian, które swoją gwałtownością przypominają okres pokwitania.
Do podstawowych symptomów fizycznych należy zmiana dotycząca miesiączkowania. Miesiączki stają się nieregularne i coraz rzadsze. Pozostałe symptomy fizyczne i emocjonalne to:
Naturalna menopauza jest diagnozowana, gdy kobieta nie ma miesiączkuje 12 miesięcy. Informacje na temat stanu kobiety lekarz ginekolog zyskuje za pomocą wywiadu oraz badań krwi i wymazu szyjki macicy.
Samej menopauzy oczywiście "wyleczyć" się nie a. Nie jest to zresztą potrzebne. Odpowiednie zadbanie o zdrowie i dobre samopoczucie powoduje, że kobieta po menopauzie jest tak samo pełna życia i energii jak przed. Jednak wiele związanych z klimakterium objawów można osłabić lub wręcz wyeliminować, co pozwoli na złagodzenie całego procesu i lepsza kondycję fizyczną oraz emocjonalną.
Do najbardziej popularnych metod pomocy w łagodzeniu symptomów menopauzy oraz zapobieganiu jej negatywnym skutkom należą:
Zastępcza terapia hormonalna - kobieta otrzymuje hormony płciowe (estrogeny i progesteron). Mogą one być naturalne, syntetyczne, że hormony są substancjami niezwykle aktywnymi, dlatego z lekami tego typu nie wolno eksperymentować na własną rękę. Obecnie proponowana HTZ jest bezpieczna dla większości kobiet i przynosi wiele korzyści - od zmniejszenia ryzyka chorób układu krążenia i osteoporozy po poprawę pamięci.
Fitohormonalna terapia zastępcza - najczęściej oparta na fitoestrogenach pochodzących z soi, działających podobnie jak estrogeny. Pozwala ona powstrzymać uderzenia gorąca oraz poty, dobrze radzi sobie z rozchwianiem emocjonalnym i stanami depresyjnymi. Preparaty z fitoestrogenami są dostępne w aptekach bez recepty, jednak zawsze warto skonsultować ich zażywanie z lekarzem.
Zmiana trybu życia - zdrowa dieta, bogata w przeciwutleniacze, warzywa, owoce i dobre tłuszcze, dostarczanie organizmowi wapna i witaminy D, ograniczenie ciężkostrawnych posiłków i alkoholu, zwiększenie ilości wypijanej wody, bezwzględne rzucenie palenia - te zmiany, w połączeniu ze zwiększeniem aktywności fizycznej zdecydowanie pomogą w zminimalizowaniu ryzyka wystąpienia chorób związanych z menopauzą. Należy też zadbać o swój odpoczynek, zmniejszyć poziom stresu i zadbać o siebie - dotyczy to także wyglądu.
Seks - Tak. To nie pomyłka. Pamiętajmy, że współżycie seksualne nie jest zarezerwowane dla osób młodych. Seks poza przyjemnością jaką daje, pełni też wiele pożytecznych funkcji - poprawia relacje z partnerem (często nadwyrężoną wahaniami nastrojów), powoduje wzrost produkcji endorfin, które doskonale radzą sobie ze złymi humorami, wreszcie wzmacnia mięśnie - w tym mięsień Kegla, zapobiegając problemom z nietrzymaniem moczu. Jeśli seks w okresie menopauzy jest trudniejszy ze względu na suchość pochwy, należy sięgnąć po nawilżające żele i inne lubrykanty.
Czy można zapobiec menopauzie? Na razie nie jest to możliwe, jednak odpowiednie przygotowanie pozwala w wielu przypadkach złagodzić jej objawy. Zdrowy tryb życia, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, dbałość o skórę i prawidłowe odżywianie na pewno będą naszymi sprzymierzeńcami. Równie istotne jest nastawienie psychiczne - wiele zmian łatwiej będzie znieść gdy przestaniemy je postrzegać jako "wstęp do starości".
Eksperci w leczeniu osteoporozy szczególnie ostrzegają, że złamania biodra lub kręgosłupa mogą oznaczać wyższe ryzyko kolejnych złamań kości. Okazuje się jednak, że złamania ręki, nadgarstka, nogi i innych części ciała również powinny wywołać alarm. więcej »
Rak piersi – poziom hormonów pozwala ocenić skuteczność profilaktyki
Słodzone napoje pite codziennie to wyższe ryzyko chorób wątroby u kobiet
Otyłość zwiększa ryzyko niewydolności serca w przypadku późnej menopauzy
Niespotykane połączenie kefiru i czerwonego wina z tradycyjnie "twarożkowymi" warzywami daje zaskakujące doznania smakowe i wizualne. więcej »
Inna wersja łatwego pieczywa z kuchni "Domowego kucharza". Można go wykorzystać nawet jako pieczywo tostowe. więcej »