Strona główna Choroby Katalog chorób POChP

POChP - diagnoza, objawy, leczenie, profilaktyka

POChP to skrót od nazwy przewlekła obturacyjna choroba płuc. Jej podstawową przyczyną jest palenie tytoniu, a do głównych objawów należy duszność i trudności z oddychaniem. Schorzenie ma charakter postępujący, a zmiany w płucach, jakie powoduje są tylko częściowo odwracalne. POChP jest w Polsce przyczyną zgonu około 15 tysięcy osób rocznie. W tym artykule znajdziesz następujące informacje i porady związane z tą chorobą:
  1. Informacje ogólne
  2. Przyczyny
  3. Czynniki ryzyka
  4. Objawy
  5. Diagnoza
  6. Leczenie
  7. Profilaktyka

POChP - Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc jest nieuleczalną chorobą płuc. Polega na postępującym zmniejszeniu przepływu powietrza przez drogi oddechowe (w szczególności oskrzela i płuca), co upośledza oddychanie, nawet w bardzo poważnym stopniu. Jej postępy można tylko mocno powstrzymać, ale zmiany przez nią poczynione są niestety tylko częściowo odwracalne. POChP bywa również określana jako przewlekły bronchit albo rozedma.

do góry ↑

Przyczyny POChP

Podstawową przyczyną Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc jest długotrwała ekspozycja na dym tytoniowy oraz na inne dymy, gazy, pyły i opary o pochodzeniu przemysłowym, gospodarczym lub wynikającym z zatrucia środowiska.

Najczęstszą przyczyną jest jednak wspomniane palenie tytoniu, i to zarówno czynne jak i bierne. Ważny jest przy tym czynnik długotrwałego oddziaływania, POChP rozwija się więc u długoletnich palaczy oraz niepalących członków rodzin czy bliskich współpracowników nałogowych palaczy, narażonych na bierne wchłanianie dymu tytoniowego.

Dym czy inne gazowe czynniki drażniące po wdechu dostają się do płuc i zapoczątkowują ciąg złożonych reakcji fizjologicznych. U ich początku tkwi uwalnianie się w płucach pod wpływem dymu (pyłu, gazu) dużych ilości granulocytów i ich późniejszy rozpad zachodzący w ścianach pęcherzyków płucnych i oskrzelach. W wyniku rozpadu uwalniany jest enzym pod nazwą elastaza, który przyczynia się do niszczenia włókien sprężystych płuc, co w efekcie powoduje rozedmę płuc oraz przerost gruczołów śluzowych oskrzeli.

POChP jeszcze niedawno dotykała niemal wyłącznie mężczyzn, jednak obecnie dotyka obie płcie niemal tak samo często. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest dużo większa wrażliwość kobiet na dym tytoniowy oraz poważny wzrost odsetka kobiet palących nałogowo tytoń.

do góry ↑

Czynniki ryzyka

POChP jest obecnie jedną z najbardziej niebezpiecznych chorób, zajmując wysoką pozycję na liście przyczyn zgonów. Według WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) choroba ta plasuje się na czwartym miejscu, po zapaleniach płuc, udarach mózgu i zawałach serca. W Polsce na POChP umiera rocznie ponad 15 tys. osób, przy czym obserwuje się tendencję rosnącą.

Najpoważniejszym czynnikiem ryzyka w POChP jest palenie tytoniu. Choroba ta dotyka nie tylko czynnych palaczy ale również i biernych. Ważny jest również czynnik czasowy - długoletnie wdychanie dymu tytoniowego bardzo poważnie zwiększa ryzyko zachorowania.

Oprócz dymy tytoniowego czynnikiem ryzyka jest długoletnia ekspozycja na inne czynniki wziewne - gazy, dymy i pyły. Zwiększoną zachorowalność obserwuje się u osób pracujących w zakładach w których występują emisje gazów (głównie dwutlenku siarki), dymów, oparów i pyłów.

Zwiększona częstość występowania POChP wiąże się ponadto z wysokim zanieczyszczeniem środowiska (przez pyły i gazy). Wpływ na zachorowanie na POChP może mieć również długotrwałe przebywanie w pomieszczeniach słabo wentylowanych, nawet w domowych, w których piece lub kuchnie opalane są drewnem i w których to pomieszczeniach często znajduje się dym.

Czynnikiem ryzyka jest również wiek. Na POChP częściej zapadają (albo częściej jest u nich diagnozowana) osoby po 40. roku życia. Spośród innych warto również wspomnieć czynniki genetyczne oraz częste infekcje dróg oddechowych.

do góry ↑

Objawy POChP

Pierwszym, najczęściej bagatelizowanym, objawem POChP jest kaszel. Kaszel ten ma charakter przewlekły (czasami napadowy), połączony jest często w wykrztuszaniem wydzieliny oskrzelowej. Ten pierwszy objaw POChP jest bardzo często ignorowany przez nałogowych palaczy, którzy kaszel i odksztuszanie traktują jako naturalnych towarzyszy palenia tytoniu.

Kolejnymi, o wiele bardziej niepokojącymi objawami POChP są trudności w oddychaniu i duszności. U palaczy najczęściej dopiero te objawy wzbudzają niepokój, stanowią bowiem w porównaniu do "zwykłego" kaszlu istotną zmianę jakościową. W początkowych etapach rozwoju tej choroby duszności zdarzają się rzadko, dopiero później, w miarę rozwoju choroby pojawiają się coraz częściej - głownie w sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania organizmu na tlen, czyli w okolicznościach wymuszających konieczność bardziej intensywnego oddychania, takich jak wzmożony wysiłek fizyczny (bieg, szybki marsz, jazda na rowerze). Niestety i na tym etapie objawy te bywają bagatelizowane i określane jako "chwilowy" spadek kondycji. W miarę dalszego zaostrzania się choroby duszności pojawiają się już w trakcie czynności codziennych, których wykonywanie wcześniej nie sprawiało najmniejszych trudności, takich jak na przykład wchodzenie po schodach.

Kolejnym alarmującym objawem jest głośny, świszczący oddech, szczególnie nasilający się podczas wysiłku fizycznego (przy poważniejszym stopniu zaawansowania choroby, nawet podczas prostego wysiłku związanego z codzienną aktywnością ruchową) a także sinica, spowodowana długotrwałym niedotlenieniem. Dalszy rozwój choroby przynosi już bardzo poważne objawy, takie jak niewydolność oddechowa oraz niewydolność serca. Te ostatnie powikłania są najczęstszą przyczyną śmierci osób długotrwale chorujących na POChP.

do góry ↑

Diagnoza

Podstawowym badaniem diagnostycznym pozwalającym na wykrycie POChP jest badanie spirometryczne połączone z drobiazgowym wywiadem lekarskim, który pozwala określić istnienie czynników szczególnego ryzyka oraz wszystkich występujących objawów choroby. W wywiadzie lekarz powinien zwrócić szczególną uwagę na występowanie nałogu palenia tytoniu, występowanie biernego palenia, ekspozycji na inne gazy, pary i dymy oraz zanieczyszczenia gazowe.

Badaniem które pozwala niemal jednoznacznie zdiagnozować POChP jest spirometria, czyli badanie objętości płuc oraz parametrów wydechu (szybkości przepływu, czasu pełnego, silnego wydechu), uzupełnione przez badania pozwalające na określenie wydolności oddechowej, czyli określające saturację krwi tlenem i/lub dwutlenkiem węgla(nieinwazyjna pulsoksymetria lub gazometria krwi). W celu wyeliminowania innych chorób wykonuje się również czasami prześwietlenie rentgenowskie klatki piersiowej, tomografię, a przy podejrzeniu niewydolności krążeniowej również echokardiografię i badanie EKG.

do góry ↑

Leczenie POChP

Metoda leczenia jest uzależniona od stopnia zaawansowania choroby i występowania ewentualnych powikłań. Od stopnia zaawansowania zależy również skala i zakres odwrócenia szkód przez chorobę spowodowanych, choć o całkowitym cofnięciu nie może być mowy.

Oczywistym elementem leczenia jest bezzwłoczne wstrzymanie ekspozycji na czynniki powodujące chorobę, czyli natychmiastowe zaniechanie palenia tytoniu, wdychania dymu tytoniowego (w przypadku palaczy biernych) czy odsunięcie się od pracy w warunkach szkodliwych. Rzucenie palenia na tyle spowalnia postęp choroby, że częstokroć można mówić o jej praktycznym zatrzymaniu.

W leczeniu objawów POChP stosuje się leki rozszerzające oskrzela (np. beta-2 mimetyki, leki przeciwcholinergiczne), osobom z POChP mającym częste infekcje dolnych dróg oddechowych podaje się glikokortykosteroidy. Chorym na ciężkie postaci POChP w fazie zaostrzenia i silnych duszności podaje się czasem opioidy (morfinę i podobne).

W ciężkich etapach choroby lub w trakcie zaostrzenia stosuje się tlenoterapię, czyli dodatkowe podawanie tlenu. W leczeniu ważną rolę odgrywa również utrzymywanie zdrowego trybu życia - właściwej wagi, odpowiedniej diety i ruchu fizycznego dopasowane do stanu zdrowia i możliwości osoby chorej.

do góry ↑

Profilaktyka

Profilaktyka POChP obejmuje głownie wstrzymanie działania czynników ryzyka, czyli rzucenie palenia oraz zaniechanie (albo przynajmniej znaczne ograniczenie) wdychania dymu tytoniowego w przypadku palaczy biernych. Jeśli ekspozycja na czynniki ryzyka ma związek z aktywnością zawodową, warto zmienić stanowisko pracy albo nawet miejsce pracy.

Elementem profilaktyki jest również systematyczne wykonywanie badań spirometrycznych (to proste, nieinwazyjne badanie), szczególnie przez osoby z grupy podwyższonego ryzyka, czyli palaczy powyżej 40. roku życia.

 

do góry ↑

POChP a dieta


Katalog chorób

pokaż wszystkie

Osteoporoza, Anemia - niedokrwistość, Choroba Alzheimera