Miażdżyca - cholesterol - diagnoza, objawy, leczenie, profilaktyka

Miażdżyca Miażdżyca jest procesem chorobowym, w którym tętnice zwężają się i sztywnieją ze względu na nadmierne gromadzenie się płytki wokół ich ścian. Choroba zaburza przepływ krwi w organizmie doprowadzając do poważnych powikłań sercowo-naczyniowych. Biorąc za kryterium miejsce rozwoju patologicznych zmian wyróżnia się takie odmiany choroby, jak:

• miażdżyca tętnic; obejmuje zwężenie światła tętnic, co skutkuje niedostatecznym ukrwieniem narządów;
• miażdżyca mózgu; wywołuje najpierw drażliwość oraz szybsze zmęczenie, po jakimś czasie symptomy obejmują również problemy z pamięcią, zmiany w osobowości,
• afazję; choroba może prowadzić do udaru; miażdżyca naczyń wieńcowych często skutkuje zawałem serca;
• miażdżyca tętnic obwodowych dotyczy zwykle tętnicy brzusznej, która wywołując presję na tętnicę biodrową powoduje niedokrwienie kończyn dolnych, pacjent doświadcza wtedy silnego bólu bez zewnętrznego powodu (np. wysiłku fizycznego).

Przyczyny i czynniki rozwoju choroby

Mimo, że dokładna przyczyna choroby nie jest znana, miażdżyca tętnic może zacząć rozwijać się w wyniku uszkodzenia warstwy wewnętrznej ściany tętnicy. Uszkodzenie może być spowodowane przez:

• nadciśnienie
• wysoki poziom cholesterolu
• palenie papierosów lub dostarczanie sobie nikotyny w inny sposób
• cukrzycę

Przebieg choroby

Choroba rozwija się poprzez uszkodzenie błony wewnętrznej naczyń tętniczych, modyfikację ścian tętnicy oraz tworzenie tkanki łącznej, co prowadzi do powstania płytki miażdżycowej, która rozrasta się i zwęża światło tętnic. Narządy i tkanki połączone z zablokowanymi tętnicami to nie są zaopatrywane w odpowiednią ilość krwi niezbędną do prawidłowego funkcjonowania.

Co więcej, kawałki złogów tłuszczowych mogą się oderwać i dostać do krwioobiegu. Może to spowodować zablokowanie przepływu krwi do określonej części ciała i wywołać np. atak serca. Gdy twarde ściany naczyń krwionośnych łatwiej pękają, w miejscach pęknięć mogą się tworzyć skrzepy, oderwać się i "podróżować" do innych części ciała, a w efekcie częściowo lub całkowicie zablokować przepływ krwi do innego narządu. To może skutkować martwicą danego obszaru.

Objawy miażdżycy

Objawy zależą od lokalizacji chorych tętnic i mogą obejmować:

• bóle i ucisk w klatce piersiowej;
• nagłe drętwienie lub osłabienie rąk i nóg, trudności z mówieniem lub niewyraźna mowa, a także niekontrolowane rozluźnienie mięśni twarzy;
• ból nóg podczas chodzenia;
• nadciśnienie;
• niewydolność nerek;
• zaburzenia erekcji;

Leczenie miażdżycy

Osoby chore na miażdżycę są poddawane różnym terapiom w zależności od fazy rozwoju choroby.Na wczesnym etapie rozwoju miażdżycy pacjentom rekomenduje się zmiany w stylu życia. Obejmują one kontrolę wagi, zwiększoną aktywność fizyczną i stosowanie zdrowej diety. Zaleca się umieszczenie w menu produktów bogatych w błonnik rozpuszczalny i ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych, a także sodu i alkoholu.Wraz z rozwojem choroby konieczne jest stosowanie leków. Nie ma medykamentów, które bezpośrednio zwalczają chorobę. Stosowane są jednak:

• leki obniżające poziom lipoprotein o niskiej gęstości (LDL), tj. "złego" cholesterolu; mogą spowolnić, zatrzymać, a nawet odwrócić gromadzeniu się złogów tłuszczowych w tętnicach;
• leki przeciwpłytkowe zmniejszające agregację płytek krwi i przeciwdziałające powstawaniu zakrzepów, które mogłyby blokować kolejne naczynia; do tych medykamentów należy m. in. kwas acetylosalicylowy;
• beta-blokera; często stosowane w chorobie wieńcowej; obniżają tętno i ciśnienie krwi odciążając pracę serca oraz łagodząc ból w klatce piersiowej;
• inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (ACE). Mogą spowolnić postęp miażdżycy obniżając ciśnienie krwi i wspomagając funkcjonowanie tętnic. Co więcej, zmniejszają ryzyko nawracających ataków serca;
• blokery kanału wapniowego; obniżają ciśnienie krwi i bywają stosowane w leczeniu dusznicy bolesnej.

W sytuacji znacznego postępowania choroby nasilenia jej symptomów i zagrożenia funkcjonowaniu mięśni oraz innych tkanek, stosuje się zabiegi chirurgiczne:

• angioplastykę; polega na poszerzeniu tętnic dotkniętych chorobą i rozpłaszczeniu blaszki miażdżycowej; w jej ramach można zaimplementować stenty, czyli druciane siateczki ze środkiem powstrzymującym rozwój schorzenia;
• pomostowanie tętnic (tzw. bajpasy) polegające na wszczepieniu protez naczyniowych łączących zdrowe odcinki tętnic z pominięciem miejsc uszkodzonych;
• endarterektomię, tj. zabieg mający na celu usunięcie blaszek miażdżycowych z tętnic szyjnych;
• chelację (gr. chele - szczypce kraba) polegającą na zaaplikowaniu do krwioobiegu związku EDTA, który usuwa z tętnic złogi wapnia, obniża poziom cholesterolu i rozpuszcza zakrzepy;

Profilaktyka

Najlepszym sposobem na zapobieganie miażdżycy jest wyeliminowanie czynników ryzyka. Przede wszystkim warto prowadzić zdrowy tryb życia, który obejmuje:

• odpowiednią dietę; należy unikać tłuszczów nasyconych, ponieważ zwiększają poziom złego cholesterolu. Wśród polecanych produktów o dużej zawartości tłuszczów nienasyconych, które pomagają zachować niski poziom LDL, są: oliwa z oliwek, awokado, orzechy włoskie, tłuste ryby (łosoś, makrela, tuńczyk), orzechy;
• aktywność fizyczną; treningi pozwolą schudnąć i obniżyć ciśnienie krwi, jak również przyczynią się do zwiększenia ilości tzw. "dobrego cholesterolu", tj. HDL.
• rzucenie palenia papierosów; to jeden z głównych czynników ryzyka miażdżycy, który przyczynia się do podniesienia ciśnienia krwi;

Miażdżyca jest jedną z głównych przyczyn śmierci mieszkańców krajów Zachodniej Europy i USA. Przyczynia się do choroby wieńcowej, zawału serca, zaburzeń krążenia, udaru mózgu, zaburzeń funkcjonowania wielu narządów.