Strona główna Choroby Katalog chorób Nowotwór prostaty

Nowotwór prostaty - diagnoza, objawy, leczenie, profilaktyka

Jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych występujących u mężczyzn jest nowotwór prostaty (rak prostaty, nowotwór gruczołu krokowego). Głównym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na nowotwór prostaty jest wiek. W wypadku nowotworu gruczołu krokowego bardzo istotna jest profilaktyka, która obejmuje przede wszystkim regularne badania lekarskie. W tym artykule znajdziesz następujące informacje i porady związane z tą chorobą:
  1. Informacje ogólne
  2. Przyczyny
  3. Czynniki ryzyka
  4. Objawy i diagnoza
  5. Leczenie
  6. Profilaktyka

Rak prostaty to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych u mężczyzn. Ze statystyk wynika, że w Polsce choroba odpowiada za 5 proc. śmierci spowodowanych nowotworem. Na ten rodzaj raka choruje 11 proc. mężczyzn z rozpoznanym nowotworem. Choroba zwykle rozwija się u pacjentów w dojrzałym i starszym wieku.

do góry ↑

Przyczyny rozwoju raka prostaty

Przyczyny rozwoju raka nie są do końca wyjaśnione. Ogólnie rzecz ujmując rak prostaty jest spowodowany zmianami w DNA komórek prostaty (gruczołu krokowego, inaczej - stercza). Trwają badania nad odkryciem przebiegu procesu, w jaki mutacja DNA wpływa na zmianę zdrowych komórek stercza w komórki rakowe. Dotychczas odkryto kilka genów odpowiedzialnych za zmiany nowotworowe, z których jednym jest HPC1. Mutacje genu BRCA (odpowiedzialne za raka piersi i jajnika u kobiet) natomiast są związane z niewielkim wzrostem częstości zachorowań na raka prostaty.

do góry ↑

Czynniki ryzyka raka prostaty

  • Wiek - Prawdopodobieństwo rozwoju raka prostaty rośnie wraz z wiekiem. W grupie mężczyzn poniżej 40 lat nowotwór prostaty diagnozuje się u 1 na 10 tysięcy mężczyzn, w starszych grupach wiekowych jednak współczynnik ten wzrasta - wśród osób w wieku 40 - 59 lat wynosi 1 na 38, zaś w przypadku panów w wieku 60 - 69 lat plasuje się na poziomie 1 na 14. Ponad 65 proc. wszystkich przypadków raka prostaty rozpoznaje się u mężczyzn po 65 roku życia.
  • Rasa - Afroamerykanie są bardziej narażeni na rozwój raka prostaty niż biali mężczyźni i cechują się prawie 2,5 razy wyższym ryzykiem śmierci z powodu choroby. Najniższe prawdopodobieństwo rozwoju raka prostaty notuje się u Azjatów.
  • Historia medyczna rodziny - mężczyzna, którego ojciec lub brat zachorował na raka prostaty, jest dwukrotnie bardziej narażony na rozwój choroby. Prawdopodobieństwo to jest jeszcze wyższe, jeśli nowotwór rozpoznano u członków rodziny w młodym wieku (poniżej 55 lat) lub gdy z chorobą zmagało się trzech lub więcej krewnych.
  • Otyłość - badania wykazały wyraźny związek między otyłością i wzrostem ryzyka raka prostaty, a także wyższe zagrożenie przerzutami i śmiercią u osób otyłych, u których rozwinęła się choroba.
  • Dieta - jadłospis bogaty w tłuszcze zwierzęce może zwiększać ryzyko zachorowania na raka. Przegląd diet wykazał, że śródziemnomorski sposób odżywiania się może zmniejszać prawdopodobieństwo rozwoju nowotworu prostaty. Inne badania wskazują, że soja, selen i zielona herbata dają dodatkowe możliwości zapobiegania chorobie.
  • Leki - niektóre badania sugerują związek między codziennym stosowaniem leków przeciwzapalnych i ryzykiem rozwoju raka prostaty. Jednocześnie wykazano, że statyny, medykamenty stosowane w celu obniżenia poziomu cholesterolu, mogą zmniejszyć szanse na wystąpienie choroby.
  • Choroby przenoszone drogą płciową - mężczyźni, którzy zmagali się z rzeżączką, mają wyższe prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwór prostaty, wynika z badań przeprowadzonych na University of Michigan Health System.
  • Powiększona prostata
  • Brak aktywności fizycznej
  • Palenie papierosów
  • Kłopoty ze snem - wyniki badań uczonych z Uniwersytetu Islandii w Reykjaviku sugerują, że istnieje związek pomiędzy kłopotami ze snem a rozwojem opisywanego rodzaju nowotworu.

do góry ↑

Jakie objawy mogą wskazywać na raka prostaty?

We wczesnym stadium raka prostaty zwykle nie ma objawów. Większość pacjentów dowiaduje się o nowotworze na tym etapie po rutynowej kontroli lub badaniu krwi. Wśród najczęściej pojawiających się symptomów są:

  • częste oddawanie moczu (szczególnie w nocy)
  • trudności z rozpoczęciem oddawania moczu
  • krew w moczu
  • ból lub pieczenie podczas oddawania moczu
  • bolesna ejakulacja
  • bóle w okolicach lędźwiowych i w miednicy
  • zaburzenia erekcji
  • krew w moczu lub nasieniu

Wymienione objawy nie muszą być związane z rakiem prostaty, często ich przyczyną jest powiększenie gruczołu krokowego. W każdym razie poleca się niezwłoczne konsultacje z urologiem.

Pierwszym etapem diagnozy jest wywiad, podczas którego lekarz pyta m. in. o historię medyczną rodziny oraz doświadczane objawy. Powszechnie wykonywane jest także badanie per rectum, tj. przez odbytnicę.Poza tym zleca się także badanie krwi, które umożliwi określenie poziomu substancji o nazwie PSA we krwi (ang. Prostate Specific Antigen). PSA to główny wyznacznik niebezpieczeństwa rozwoju nowotworu prostaty wydzielany przez zdrowe komórki prostaty. Transportowany jest przede wszystkim do nasienia, ale niewielka jego ilość trafia do krwi. U zdrowego mężczyzny średni poziom PSA we krwi 4 nanogramy na mililitr. W przypadku rozwoju raka prostaty jednak wspomniane dane ulegają zmianie, i tak np. przy poziomie PSA pomiędzy 4 a 10 ng/ml ryzyko zachorowania na nowotwór wzrasta o 25%, zaś powyżej 10 ng/ml - prawdopodobieństwo raka wynosi 50%.

Przezodbytnicza ultrasonografia (USG TRUS) to procedura, w ramach której umieszczana jest w odbycie sonda umożliwiająca zbadania prostaty. Pozawala to na dokładne ustalenie wielkości prostaty, zlokalizowanie zmian, ocenę częstości występowania ognisk raka.

Biopsja, jest pobraniem fragmentu tkanki w celu zbadania jej pod mikroskopem przez patologa. Ekspert sprawdza próbki oceniając występowanie komórek nowotworowych i określa chorobę na podstawie tzw. sumy Gleasona (od 2 do 10), tj. wskaźnika prawdopodobieństwa rozprzestrzenienia się guza.

do góry ↑

Leczenie raka prostaty

Wybór metody leczenia nowotworu prostaty zależy od wielu czynników, m. in. od fazy rozwoju raka, wieku i ogólnego stanu zdrowia pacjenta, złośliwości nowotworu oraz potencjalnej odpowiedzi na leczenie (uwzględnia się możliwość wystąpienia efektów ubocznych).

Leczenie chirurgiczne

Najpowszechniejszą terapią jest leczenie operacyjne. W przypadku pacjentów z zaawansowanym nowotworem ograniczonym do narządu (bez przerzutów) wykonuje się radykalną prostatektomię, tj. usunięcie gruczołu krokowego. Zabieg polega na całkowitym wycięciu gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi i węzłami chłonnymi miednicy, jak również na zespoleniu pęcherza moczowego z cewką moczową.

Radioterapia

W radioterapii wykorzystuje się promieniowanie jonizujące do zabijania komórek nowotworowych lub powstrzymania ich wzrostu. Istnieją dwa rodzaje radioterapii: zewnętrzna, przy której wykorzystuje się urządzenia na zewnątrz ciała w celu emitowania promieniowania w kierunku raka oraz wewnętrzna, w której wykorzystuje się radioaktywne substancje zamknięte w igłach, przewodach lub cewnikach umieszczanych w ciele chorego w pobliżu nowotworu. Jakkolwiek leczeniu poddany jest obszar zmian nowotworowych, w wyniku radioterapii zniszczeniu ulegają także zdrowe komórki i chory może doświadczać skutków ubocznych takiego postępowania, choć nie są one tak silne jak w przypadku chemioterapii.

Hormonoterapia

Jest leczeniem, które ma na celu zmniejszenie poziomu androgenów sprzyjających rozwojowi nowotworu. Polega ono na zastosowaniu antyandrogenów, estrogenów, inhibitorów syntezy steroidów nadnerczowych.

Krioterapia

Obejmuje zamrażanie tkanki gruczołu krokowego w celu zniszczenia komórek nowotworu. Leczenie polega na doprowadzeniu do prostaty metalowych przewodów, po których krąży gaz argon lub ciekły azot powodując spadek temperatury urządzenia do - 150 stopni Celsjusza. W efekcie komórki rakowe ulegają zamrożeniu i zniszczeniu. Wśród potencjalnych skutków ubocznych krioterapii wymienia się: częstsze oddawanie moczu, impotencję i nietrzymanie moczu.

Szczepionka na raka prostaty

Badania wykazały, że może pomóc organizmowi w rozpoznawaniu i atakowaniu określonych białek związanych z rozwojem komórek nowotworowych.

Inhibitory angiogenezy

To leki, które hamują wzrost nowych naczyń krwionośnych, dzięki czemu zapobiegają rozrostowi komórek nowotworowych. Komórki rakowe bowiem, aby się rozwijać, potrzebują ciągłego dopływu krwi.

do góry ↑

Profilaktyka raka prostaty

Nie istnieje sprawdzona strategia profilaktyki raka prostaty, szczególnie wobec czynników rozwoju choroby pozostających poza kontrolą potencjalnego pacjenta. Jednakże można zmniejszyć prawdopodobieństwo rozwoju nowotworu stercza poprzez prowadzenie zdrowego stylu życia obejmującego:

  • zdrową dietę
  • regularną aktywność fizyczną
  • nie palenie papierosów
  • unikanie nadmiernych ilości alkoholu
  • zmniejszanie poziomu doświadczanego stresu

do góry ↑

Wiadomości: Nowotwór prostaty

Kurkuma hamuje rozwój raka prostaty

fot. Tamanna Rumee from PixabayBadania przeprowadzone przez naukowców z Jefferson's Kimmel Cancer Center sugerują, że kurkumina, aktywny składnik indyjskiej przyprawy curry, może pomóc spowolnić wzrost guza u pacjentów z opornym na kastrację rakiem prostaty, poddawanych terapii deprywacji androgenów (androgen deprivation therapy, ADT). więcej »

Zobacz także

Nowotwór prostaty a dieta

  • Dieta śródziemnomorska

    Zupa z cukinii

    Smaczna, delikatna, aksamitna i lekka. Mimo prostoty wykonania zachwyca wykwintnym smakiem. więcej »

  • Dieta niskotłuszczowa

    Pierniczki Katarzynki

    Klasyczny przepis na pyszne, mięciutkie pierniczki korzenne. Przy czym należy pamiętać, że miękkie robią się po kilku tygodniach "leżakowania", zaraz po upieczeniu są twarde jak kamyczki. Należy to wziąć pod uwagę planując pieczenie. Poniższy przepis to lekko zmodyfikowana receptura z książki "Ciasta domowe" Barbary Bytnerowiczowej. więcej »


Katalog chorób

pokaż wszystkie

Osteoporoza, Anemia - niedokrwistość, Choroba Alzheimera