W Tel Awiwie opracowano metodę, która wykorzystuje testy muzyczne i przenośne urządzenie do pomiaru aktywności mózgu, by wykryć osłabienie funkcji poznawczych u ludzi w starszym wieku. Cały proces polega na pomiarze 15-minutowej aktywności elektrycznej mózgu podczas wykonywania prostych zadań muzycznych i może być łatwo stosowany przez każdego członka personelu w dowolnej placówce medycznej.
- Nasza metoda umożliwia monitorowanie i wczesne wykrywanie zaburzeń
funkcji poznawczych w celu zapewnienia najskuteczniejszego leczenia i zapobiegania szybkiemu, poważnemu pogorszeniu. Tego rodzaju testy profilaktyczne są używane w przypadku różnych problemów fizjologicznych, takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy rak piersi; jednak dotychczas nie opracowano jeszcze metody pozwalającej na regularne badania - mówią eksperci. Według nich takie testy mają szczególne znaczenie wobec wydłużającej się średniej długości życia, a więc i wobec wzrostu populacji osób starszych.
Nowa metoda obejmuje przenośne urządzenie do pomiaru i analizy elektroencefalografii (EEG) oraz krótki test muzyczny trwający około 12-15 minut. Podczas badania pacjent jest podłączony do przenośnego urządzenia EEG za pomocą opaski samoprzylepnej z trzema elektrodami przymocowanymi do czoła. Uczestnik wykonuje różne zadania muzyczno-poznawcze zgodnie z instrukcjami dźwiękowymi podawanymi automatycznie przez słuchawki. Zadania obejmują przykładowo naciskanie przycisku za każdym razem, gdy grana jest jakakolwiek melodia lub naciskanie go tylko wtedy, gdy słychać skrzypce. Co więcej, test zawiera kilka minut muzycznej medytacji mającej na celu doprowadzenia mózgu do stanu relaksu, ponieważ pokazuje on
funkcjonowanie mózgu w różnych sytuacjach.
Jak wyjaśnia Neta Maimon, współautorka testu,
muzyka ma ogromny wpływ na różne ośrodki w mózgu. Z jednej strony wiadomo, że szybko oddziałuje na nastrój, zwłaszcza wywołuje pozytywne emocje. Z drugiej strony, w różnych sytuacjach może być wyzwaniem poznawczym, aktywując przednie części mózgu, szczególnie, gdy staramy się skoncentrować na różnych aspektach utworu, a jednocześnie wykonujemy określone zadanie.
Połączenie tych „właściwości" muzyki pozwala stworzyć testy poznawcze, które są dość złożone, a równocześnie przyjemne i łatwe do wykonania. Co więcej melodia, która jest pozytywna i dość rytmiczna, poprawi koncentrację i wykonanie zadania. Przykładowo, „efekt Mozarta", pokazujący poprawę wyników w testach inteligencji po wysłuchaniu utworów tego kompozytora, nie tyle ma ścisły związek z muzyką Mozarta, ile z tym, że muzyka wywołuje pozytywny nastrój i ułatwia osiągnięcie stanu, który jest optymalny do wykonywania testów inteligencji i kreatywności.
Wobec tego uznano, że za pomocą narzędzi muzycznych możliwe jest testowanie aktywności mózgu, a także polepszenie ich
nastroju, poprawiając w ten sposób wydajność w teście.
Kilkadziesiąt osób w starszym wieku wykonało zadania muzyczno-poznawcze. Urządzenie EEG rejestrowało aktywność elektryczną mózgu podczas tej aktywności, a wyniki analizowano przy użyciu technologii uczenia maszynowego. Rezultaty zestawiono z wynikami uzyskanymi ze standardowego testu poznawczego, a to pozwoliło odkryć nowe neuro-markery, które mogą występować samodzielnie jako wskaźniki statusu poznawczego danej osoby.
- Udało nam się pokazać, że muzyka jest skutecznym narzędziem pomiaru aktywności mózgu. Aktywność ta i czasy reakcji na zadania wskazują poziom funkcji poznawczych. Co ważniejsze, wszyscy, którzy przeszli eksperyment, stwierdzili, że z jednej strony stanowił wyzwanie intelektualne, ale z drugiej był bardzo przyjemny - mówi Neta Maimon.
- Nasza metoda umożliwia monitorowanie zdolności poznawczych i wykrywanie ich osłabienia już we wczesnych stadiach. Wszystko to za pomocą prostych i dostępnych środków, z szybkim i łatwym testem, który można przeprowadzić w dowolnej placówce. Ta metoda ma wyjątkowe znaczenie dzisiaj ze względu na wzrost długowieczności i starzenia się społeczeństw. Dzisiaj miliony ludzi na całym świecie już doświadczają lub wkrótce będą doświadczać zaburzeń funkcji poznawczych i ich tragicznych konsekwencji. Nasza metoda może ułatwić skuteczne monitorowanie funkcji poznawczych w populacji ogólnej, a tym samym wykrywanie
zaburzeń poznawczych we wczesnych stadiach, kiedy możliwe jest leczenie i zapobieganie nasilonemu osłabieniu kognitywnemu. - wyjaśnia Neta Maimon.
Na podstawie: Musical tests can detect mental deterioration in old age