Niedosłuch to zaburzenie narządu słuchu objawiające się nieprawidłowościami przewodzenia dźwięków lub w ich odbiorze. Głuchota coraz częściej dotyka ludzi w różnym wieku, jednak nadal najpowszechniej występuje on u ludzi starszych. Problemy ze słuchem ma co czwarta osoba po 65. roku życia i ponad jedna trzecia siedemdziesięciopięciolatków. To także jedna z najbardziej powszechnie spotykanych dolegliwości dotykających seniorów.

Przyczyny głuchoty

Ponieważ narząd słuchu jest niezwykle skomplikowany, podobnie jak sam proces słyszenia, w zasadzie na każdym etapie przewodzenia i odbioru dźwięku mogą nastąpić zakłócenia powodujące ostateczny efekt w postaci niedosłuchu. Równocześnie - w przypadku głuchoty starczej - można niemal zawrzeć wszystkie przyczyny w jednej. Jest nią starzenie się organizmu i związane z nim "zużywanie się" poszczególnych elementów narządu słuchu. Starzenie się słuchu rozpoczyna się stosunkowo wcześnie - już 30-40-latkowie nie słyszą pewnych dźwięków doskonale słyszalnych przez nastolatki.

Pogarszanie się słuchu związane z wiekiem to stopniowy proces, rozłożony niekiedy na dziesięciolecia. Jego tempo i intensywność zależą od indywidualnych uwarunkowań takich jak czynniki genetyczne, współistniejące choroby czy styl życia narażający na stałe przebywanie w hałasie.

Czynniki ryzyka niedosłuchu

Prawdopodobieństwo wystąpienia niedosłuchu występuje częściej, gdy pojawiają się następujące okoliczności:

• wiek - niedosłuch osób starszych to najpowszechniejsza odmiana tego schorzenia
• wystawienie na hałas
• przyjmowanie niektórych grup leków (tzw. leki ototoksyczne, do których należą niektóre antybiotyki, diuretyki, niesterydowe leki przeciwzapalne czy leki cytostatyczne)
• czynniki genetyczne (występowanie niedosłuchu w rodzinie)
• występnie niektórych chorób z wysoką gorączką (np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych)

Objawy i diagnozagłuchoty

Głuchota starcza objawia się stopniowym, obustronnym pogarszaniem się słuchu. Rozpoczyna się o upośledzenia słyszenia tonów o wysokiej częstotliwości, by z czasem pojawiły się problemy z innymi tonacjami, słyszeniem cichszych dźwięków czy rozumieniem mowy. Utracie słuchu towarzyszą szumy w uszach, zawroty głowy i powiązana z dolegliwościami dezorientacja. Chory zaczyna coraz głośniej słuchać radia i telewizora, a czasem sprawia wrażenie że nie rozumie, co do niego mówimy.

Objawy nie są charakterystyczne ani wyraźne dla otoczenia, a długotrwały ich rozwój nie sprzyja uwrażliwieniu na występowanie niedosłuchu. Dlatego wiele objawów wydaje się nie mieć na pierwszy rzut oka związku z niedosłuchem. Należą do nich:

• izolowanie się, wycofanie społeczne, niechęć do kontaktów towarzyskich
• zmiana sposobu prowadzenia rozmowy - wyciszenie, rzadsze zabieranie głosu
• obniżenie nastroju i samopoczucia psychicznego

Pierwsze poważniejsze objawy pogorszenia słuchu powinny stanowić bodziec do wizyty u lekarza, otolaryngolog diagnozuje niedosłuch poprzez wywiad z chorym, testy i badania audiometryczne.

Leczenie głuchoty

Uszkodzonego słuchu nie da się wyleczyć farmakologicznie. Nie oznacza o jednak, że głuchota jest nieodwracalna - podobnie jak przy wzroku istnieją metody, by poprawić słyszenie. Są to różnego rodzaju aparaty słuchowe lub implanty ślimakowe, wyposażone w dodatkowe funkcje pozwalające na optymalne słyszenie w różnych sytuacjach. Ich zastosowanie pozwala na komfortowe porozumiewanie się z otoczeniem.

Profilaktyka niedosłuchu

Podobnie jak w wielu przypadkach chorób związanych z wiekiem i tu nie da się "nie starzeć". Jednakże odpowiednie dbanie o narząd słuchu, polegające przede wszystkim na unikaniu hałasu (zarówno w pracy jak i poza nią) i umiejętne czyszczenie kanałów słuchowych, pozwalają dłużej pozostać w pełni sprawnym w tym względzie.