Ważne informacje dla pacjentów z zaawansowanym czerniakiem

Zgodnie z zaleceniami Europejskiej Organizacji Onkologicznej, jak również zgodnie z polskimi zaleceniami Krajowego Konsultanta w dziedzinie chirurgii onkologicznej oraz Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, leczenie chorych na zaawansowanego czerniaka skóry, czerniaka paznokcia, czy czerniaka oka jest leczeniem kompleksowym, skojarzonym i wielospecjalistycznym i powinno być prowadzone przez wielodyscyplinarne zespoły.

Czerniak jest nowotworem rzadkim, ale liczba zachorowań stale rośnie, także wśród młodszej populacji. W Polsce w 2011 roku był to 16. co do częstości występowania nowotwór wśród mężczyzn i 15. u kobiet. W 2015 roku był to już odpowiednio 11. i 12. co do częstości zachorowań nowotwór złośliwy. Na szczęście, nie rośnie w tym samym tempie liczba zgonów z powodu czerniaka. W 2011 roku odnotowano 2400 nowych przypadków przy liczbie zgonów wynoszącej 1150. W 2015 było o 50% więcej zachorowań – 3600, ale liczba zgonów wzrosła w mniejszym stopniu – do 1446. Mamy bowiem ogromny postęp w leczeniu tego nowotworu – podkreślał dr n. med. Marek Ziobro, kierownik Kliniki Nowotworów Układowych i Uogólnionych w Krakowskim Oddziale Centrum Onkologii Instytutu im M. Skłodowskiej-Curie.

Wczesne postaci czerniaka z reguły nie wymagają wielodyscyplinarnego, wysoko-specjalistycznego leczenia. Właściwą diagnostykę i terapię zapewnią dermatolog,
chirurg onkolog i patomorfolog. Jednak w grupie nowych pacjentów u ponad 500 osób czerniak występuje już w postaci zaawansowanej lub rozsianej, czyli bardzo agresywnej, szybko rozwijającej się. A w takich przypadkach skuteczność leczenia zależy w ogromnym stopniu od możliwości wyboru czy zmiany ścieżki terapeutycznej, doświadczenia lekarzy oraz pełnego dostępu do diagnostyki i szerokiego wachlarza leków. Kompleksowość terapii zgodnie z międzynarodowymi i krajowymi zaleceniami powinna obejmować immunoonkologię (leki immunokompetentne anty-PD-1, anty-CTLA-4), terapię celowaną inhibitorami BRAF oraz inhibitorami MEK, radioterapię, chemioterapię i, oczywiście, procedury chirurgii onkologicznej.

Podstawową metodą jest leczenie chirurgiczne. Jednak jego skuteczność nie przekracza 60%. Nowe terapie w ogromnym stopniu zwiększają szanse przeżycia – podkreślał dr Ziobro.

Pacjenci z zaawansowanym czerniakiem skóry mogą korzystać w Polsce z nowoczesnej immunoterapii oraz leczenia ukierunkowanego molekularnie – terapii celowanych. Jednak dostęp do tych metod ograniczony jest kontraktami placówki medycznej z Narodowym Funduszem Zdrowia. Umowy pozwalające na stosowanie wszystkich dostępnych leków posiada tylko 21 ośrodków w kraju. Zdaniem specjalistów, chorzy z agresywnym, zaawansowanym czerniakiem powinni od razu trafiać właśnie do tych klinik i oddziałów, by przyspieszyć wdrożenie najbardziej skutecznej terapii.

Chory na czerniaka powinien być leczony w ośrodku, który dysponuje wszystkimi możliwymi terapiami i zapewnia kompleksowość leczenia, a także szybkie przeprowadzenie konsultacji wielospecjalistycznej czyli konsylium. Lekarze, którzy specjalizują się w danym typie nowotworu powinni być w jednym miejscu. W Polsce jest 21 publicznych, wielospecjalistycznych ośrodków, które zapewniają: właściwą organizację terapii, możliwość leczenia w każdym rejonie kraju oraz posiadają doświadczonych specjalistów w leczeniu czerniaka – podsumowuje prof. Piotr Rutkowski, Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Pełnomocnik Dyrektora ds. Badań Klinicznych Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.

Akcja Masz czerniaka? Sprawdź, gdzie się leczyć ma pomóc chorym w zdobyciu informacji, gdzie możliwe jest przejście odpowiedniej, pełnej terapii prowadzonej przez wielodyscyplinarny zespół specjalistów. W ramach kampanii 21 ośrodków leczących kompleksowo zostanie oznaczonych przez specjalne naklejki i plakaty. Listę wszystkich placówek medycznych zapewniających kompleksowe leczenie zaawansowanego czerniaka można znaleźć na stronie internetowej Akademii Czerniaka, która jest sekcją naukową Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej. Pod tym adresem znajduje się także szereg innych, rzetelnych informacji, przydatnych zarówno pacjentom cierpiącym na czerniaka czy podejrzewającym u siebie nowotwór, jak i lekarzom.