Przestrzeganie zaleceń lekarskich a skuteczność leczenia

Według raportów FDA (Food and Drug Administration - amerykańska Agencja Żywności i Leków) około 60 proc. pacjentów nie pamięta nazw przyjmowanych , 30–50 proc. chorych nie przestrzega ściśle zaleceń lekarskich, a około 20 proc. pacjentów stosuje leki, które nie zostały przepisane przez specjalistę. Badania wskazują także, że odsetek osób przyjmujących leki zgodnie z zaleceniami maleje wraz z upływem czasu. Natomiast pacjenci stosujący farmakologiczne zalecenia lekarza wykazują również większą dbałość o właściwy styl życia tj. dietę, aktywność fizyczną czy regularne badania profilaktyczne.

Na nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych wpływa wiele czynników, w tym, złożoność terapii, częstość przyjmowania leków, czynniki ekonomiczne, objawy uboczne terapii, brak przekonania o konieczności leczenia szczególnie przy braku objawów klinicznych.

Istotne składniki skutecznej terapii:

• Compliance (przestrzeganie zaleceń) odzwierciedla oczekiwania lekarza wobec pacjenta. Zakłada pasywny udział leczonego, polegający wyłącznie na dostosowaniu się do zaleceń leczącego. Badania wskazują, że szczególnie w terapii długoterminowej taka strategia często zawodzi.
• Concordance – strategia leczenia będąca wynikiem porozumienia pacjenta z lekarzem. Opiera się na zrozumieniu przez pacjenta sensu działań diagnostycznych i leczniczych, sprzyja ich akceptacji poprawia efektywność terapii.
• Adherence („trzymanie się” planu terapeutycznego) – strategia opierająca się na wspólnym tworzeniu planów terapeutycznych przez lekarza i pacjenta, zgodnych z obowiązującymi zaleceniami. W strategii tej zakłada się ocenę realizacji tych planów przez pacjenta.

Jak poprawić przestrzeganie zaleceń lekarskich?

Większość pacjentów z wymaga dwóch, a często nawet większej ilości leków obniżających ciśnienie. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Tętniczego opublikowanymi w tym roku, w leczeniu skojarzonym zaleca się stosowanie preparatów złożonych. Pozwala to na zwiększenie skuteczności leczenia poprzez uproszczenie schematu leczenia i zwiększenie przestrzegania zaleceń terapeutycznych. Ma to szczególne znaczenie w populacji osób w wieku podeszłym, u których występuje często zjawisko polipragmazji, a więc pacjenci Ci z racji towarzyszących im wielu schorzeń, często przyjmują kilka, a nawet kilkanaście leków. W tej grupie pacjentów znacznie częściej mamy do czynienia z demencją i chorobami otępiennymi, a zatem przestrzeganie zaleceń staje się ogromnym wyzwaniem. Dlatego też towarzystwa naukowe i eksperci podkreślają znaczenie wprowadzenia, szczególnie w tej grupie pacjentów, preparatów złożonych, które mogą w istotny sposób zmniejszyć liczbę tabletek przyjmowanych przez pacjentów, co za tym idzie ograniczyć ryzyko pominięcia dawki leku.


Referencje:
1. Zasady w postępowaniu w nadciśnieniu tętniczym – 2015 rok; Nadciśnienie Tętnicze, Rok 2015, Tom 1, Nr 1, Strony 1-70.
2. Compliance, concordance, adherence w przewlekłej terapii; Aldona Kubica, Grzegorz Grześk, Władysław Sinkiewicz, Folia Cardiologica Excerpta, 2010, tom 5, nr 2, 54-57