Zespół niespokojnych nóg: uciążliwe schorzenie

Co to jest RLS?

Nie możesz zasnąć z powodu bólu nóg lub budzisz się zmęczony, jak po biegu na długim dystansie? Mogą to być objawy zespołu niespokojnych nóg, czyli RLS. Jest to zaburzenie ruchowe, pojawiające się najczęściej podczas snu i wypoczynku, które powoduje męczący i uciążliwy przymus poruszania nogami oraz nieprzyjemne uczucie mrowienia, drętwienie, a nawet swędzenie w stopach, łydkach i udach. Chorzy, opisując je, mówią często o „milionie mrówek i igieł” w nogach, które zmuszają do przewracania się z boku na bok i wiercenia podczas wypoczynku.

To uporczywe dolegliwości, które pojawiają się najczęściej, kiedy wypoczywamy i nasilają się szczególnie, gdy leżymy. Często występują podczas snu, wyrzucając dosłownie z łóżka i przymuszając do nocnej gimnastyki. W efekcie tego chory cierpi na bezsenność, osłabieniu ulega także jego koncentracja za dnia. Pojawia się przewlekłe zmęczenie. Choroba dopada nas także często podczas długiego siedzenia, kiedy to nagle zaczynamy przebierać nogami – mówi dr n. med. Gabriela Kłodowska-Duda z Neuro-Care w Katowicach.

Skąd ta choroba?

Przyczyny RLS nie są jednoznacznie rozpoznane. Specjaliści twierdzą, że w 60 proc. przypadków powodem choroby może być podłoże genetyczne. Pierwsze symptomy choroby pojawiają się nawet u 20 i 30-latków. Przez lata badań zaobserwowano również, że niektóre osoby są bardziej narażone na występowanie tej dolegliwości np. chorzy na cukrzycę, niewydolność nerek, schorzenia tarczycy czy reumatoidalne zapalenie stawów, a także osoby z chorobą Parkinsona, guzem rdzenia kręgowego i neuropatią obwodową.

I chociaż schorzenie częściej dotyka mężczyzn, na RLS skarży się także co piąta kobieta w ciąży, zwłaszcza w jej późniejszym okresie. Jednak w tym przypadku objawy choroby często same ustępują od razu po porodzie. Specjaliści zwracają uwagę na dietę – powodem rozwoju zespołu niespokojnych nóg może być niedobór żelaza.

Woda gazowana w nogach

Objawy choroby różnią się w zależności od przypadku.

Osoby cierpiące na zespół niespokojnych nóg najczęściej odczuwają dyskomfort w pozycji siedzącej i leżącej. Chorzy opisują symptomy jako mrowienie i szarpanie w okolicach nóg. Inni twierdzą, że czują się jakby przez ich żyły przepływała gazowana woda. Odczucia te mogą występować po jednej stronie ciała, najczęściej jednak występują po obu stronach. U chorych często pojawiają się męczące skurcze nocne, które prowadzą do bezsenności – mówi dr Kłodowska-Duda.

Diagnoza i leczenie

Jak diagnozuje się problem? Zespół niespokojnych nóg można rozpoznać jedynie podczas wywiadu z pacjentem, nie ma obecnie innych metod diagnostyki tej choroby. Zaleca się także serię badań m.in. morfologię, oznaczenie stężenia żelaza we krwi, ferrytyny, magnezu oraz kreatyniny. Z chorobą można jednak skutecznie walczyć. Czasem wystarczą jedynie zmiany w stylu życia.

Należy przede wszystkim ograniczyć alkohol oraz kofeinę, zwłaszcza przed snem. W odstawkę muszą pójść także papierosy. Kluczowe jest także odpowiednie nawodnienie organizmu. Zalecana jest suplementacja diety, przede wszystkim o żelazo, kwas foliowy i magnez. Ulgę przynoszą także ćwiczenia relaksacyjne np. joga oraz bieganie, szczególnie przed snem. Warto upewnić się także, czy żaden z przyjmowanych leków nie przyczynia się do choroby – wylicza doktor Kłodowska-Duda.

Przejściową ulgę w łagodnych dolegliwościach przynoszą także domowe sposoby. Ból złagodzić można m.in. ciepłymi i zimnymi okładami. Pomocne są także gorące kąpiele oraz masaże rozluźniające napięte mięśnie nóg. Ważny jest również wieczorny rytuał – powinniśmy spać w dobrze wywietrzonym i nieprzegrzanym pokoju, a także kłaść się i wstawać o tej samej porze.

Pomoc specjalisty

Jeśli domowe sposoby na złagodzenie bólu nie przynoszą poprawy, konieczne jest leczenie farmakologiczne pod opieką lekarza specjalisty. Odpowiednio dobrana terapia przynosi pacjentom trwałą i odczuwalną ulgę.